Choroba i strata jako regulator tożsamości: Rok magicznego myślenia Joan Didion

Abstrakt

Cel badań. Celem artykułu było omówienie wpływu ekspresywnego pisania na sposób przeżywania żałoby i żalu po stracie. Analiza stanowi przyczynek do dyskusji o terapeutycznej mocy ekspresywnego pisania.

Metodologia. Analizie poddano książkę Rok magicznego myślenia Joan Didion, w której autorka opisuje swoje zmagania z codziennością po nagłej śmierci jej męża. Pamiętnik został zanalizowany zgodnie z koncepcją autobiografistyki Georges’a Gusdorfa (2009). W kontekście książki omówiono również koncepcje odnoszące się do psychologii zdrowia i choroby: teorię pięciu etapów przeżywania żałoby według Elisabeth Kübler-Ross (2007) oraz sposoby radzenia sobie ze stresem Endlera i Parkera (1990).

Wyniki. Analiza wykazała, iż myślenie magiczne, którym posługuje się autorka pamiętnika, służy jej za normatywny mechanizm obronny. Styl pisarski Joan Didion, zakorzeniony w tzw. nowym dziennikarstwie, przeplata się z refleksjami na temat śmierci, co czyni go jeszcze bardziej ekspresywnym i szczerym. Można zauważyć, że Didion sukcesywnie przechodzi przez kolejne etapy przeżywania żałoby, a sposobem radzenia sobie, z którego pisarka korzysta najczęściej, jest działanie. Odejście od myślenia magicznego pod koniec książki oraz ostateczne pogodzenie się ze śmiercią męża sugeruje, iż ekspresywne pisanie było jednym z czynników, który pomógł autorce w zmaganiach z żalem po stracie.

Wnioski. Rok magicznego myślenia stanowi przykład tanatografii oraz jest logicznym i spójnym  odbiciem przeżyć osoby zmagającej się z traumą po śmierci bliskiej osoby. W celu pełniejszego zbadania wpływu  ekspresywnego pisania na samopoczucie i dobrostan wskazana byłaby podobna analiza książki Blue Nights, w której Didion zmaga się ze śmiercią córki.

Słowa kluczowe:  life writing, psychologia zdrowia i choroby, style radzenia sobie, tożsamość