Skopos w przekładzie literatury fantasy – przypadek Nibynocy Jay’a Kristoffa

Autor

  • Martyna Madej Instytut Politologii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Wrocławski ul. Koszarowa 3, 51-149 Wrocław https://orcid.org/0000-0002-6096-3621

DOI:

https://doi.org/10.15503/onis2022.229.239

Słowa kluczowe:

skopos, literatura fantasy, przekład, teoria przekładu, neologizmy, analiza

Abstrakt

Cel. Przedmiot badań stanowił tekst powieści Nibynoc Jay’a Kristoffa oraz jego tłumaczenie. Celem była próba określenia skoposu w przekładzie na język polski.

Metody. Analizie porównawczej zostały podane głównie neologizmy stworzone przez autora, w zestawieniu z tłumaczeniami Małgorzaty Strzelec. Dokonano również całościowego porównania obu dzieł, w celu odnalezienia skoposu  w działaniach tłumaczki.

Wyniki i wnioski. Wykazano, że pomimo wystąpienia kilku wyjątków, tłumaczka przyjmowała określoną metodę tłumaczenia dla każdego rodzaju neologizmu występującego w książce. Jako cel przez nią obrany można uznać wierne oddanie treści w języku docelowym. Pojawiające się elementy egzotyzacji miały za zadanie umożliwienie czytelnikowi głębsze doświadczenie fikcyjnego świata.

Wartość poznawcza. Literatura fantastyczna ma duży potencjał badawczy, nie tylko w przypadku skoposu. Poruszenie tematu skoposu w literaturze fantasy może stanowić inspirację do analizy innych gatunków literackich i zachęcić do poszukiwania głębszego sensu w działaniach podejmowanych przez tłumaczy.

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Biogram autora

Martyna Madej - Instytut Politologii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Wrocławski ul. Koszarowa 3, 51-149 Wrocław

Studentka studiów magisterskich na kierunku zarządzanie projektami społecznymi na Uniwersytecie Wrocławskim. Licencjat z filologii angielskiej. Potrójnie nagrodzona stypendium rektora dla najlepszych studentów. Na pierwszym roku wstąpiła do koła naukowego na Uniwersytecie Wrocławskim. Od tego czasu pomaga w organizacji krajowych i międzynarodowych konferencji naukowych. Jest przewodniczącą ogólnopolskiej konferencji naukowej Talenty oraz sekretarzem międzynarodowej konferencji naukowych Education Culture and Society. Posiada doświadczenie w wielu międzynarodowych projektach edukacyjno-badawczych oraz w prowadzeniu warsztatów dla seniorów.

Bibliografia

Bednarska, G. (2017). Praca z bajką w procesie wychowania dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym: zagadnienia terminologiczne i metodyczne. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica, 10(1), 108-130. https://studia-psychologica.up.krakow.pl/article/view/5643. DOI: 10.24917/20845596.10.8.

Christ, R. (2020). Amerykanie kochają „Wiedźmina”. Wydawnictwo dodrukuje pół miliona książek Sapkowskiego. Spidersweb. https://spidersweb.pl/rozrywka/2020/01/16/sapkowski-wiedzmin-dodruk-usa-netflix

Delisle, J., Lee-Jahnke, H., & Cormier, M., ‘Słownik’ (2006). W: T. Tomaszkiewicz (przekład i adaptacja), J. Delisle, H., Lee-Jahnke, & M., Cormier (red.) Terminologia tłumaczenia ss. 21-132, Poznań: Uniwersytet Adama Mickiewicza. (Oryginalna praca opublikowana w 1999).

Grimm, W. K., & Grimm, J. L. K., (1989). ‘Czerwony Kapturek’. W: E. Bielecka, E., & M. Tarnowski, (tłum.) Baśnie braci Grimm. Tom 1 (ss.142-145). Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.(Oryginalna praca opublikowana w 1812).

Hejwowski, K. (2004). ‘Nieprzekładalność językowa: „znaczenie jest własnością języka”’ W: Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu (ss.105-123). Wydawnictwo Naukowe PWN SA.

Janicki, K. (2020). Pierwotne wersje słynnych baśni. Śpiąca królewna została zgwałcona, a czerwony kapturek pożarł babcię. https://wielkahistoria.pl/pierwotne-wersje-slynnych-basni-spiaca-krolewna-zostala-zgwalcona-a-czerwony-kapturek-pozarl-babcie/.

Kalinowska, E. (2017). ‘„I pożarł ją w mgnieniu oka” – wilczy głód w Czerwonym Kapturku. Od Perraulta do Ben Jeallouna’. W: A. Gęsicka (red.), Literatura od kuchni. W kręgu dawnych literatur romańskich (ss. 219-235), Wydawnictwo Adam Marszałek. https://www.academia.edu/44004666/Czerwony_Kapturek_Od_Perraulta_do_Ben_Jellouna.

Karpińska, P. (2018). Official and Internet translations – comparison of culture-related aspects from the perspective of foreignization and domestication dichotomy. Journal of Education Culture and Society, 9(2), 136–153. https://doi.org/10.15503/jecs20182.136.153

Kristoff, J. (2017). Nevernight. UK: St. Martin's Publishing Group.

Kristoff, J. (2017). Nibynoc (tłum. M. Strzelec). Mag. (Oryginalna praca opublikowana w 2017).

Newmark, P. (1988). Translation methods. W: A textbook of translation (ss. 45-53). Prentice Hall.

Nord, Ch. (2009). „Wprowadzenie do tłumaczenia funkcjonalnego”, W: P. Bukowski, & M. Heydel (red.). Wspołczesne teorie przekładu. Antologia, (ss. 173-191). Krakow: Znak.

Sieja, B (2019). Ile na Wiedźminie zarobił Sapkowski, ile CD Projekt RED... a ile może zarobić Netflix?. Komputer Świat. https://www.komputerswiat.pl/gamezilla/artykuly/ile-na-wiedzminie-zarobil-sapkowski-ile-cd-projekt-red-a-ile-moze-zarobic-netflix/99wyvq0

Sulikowski, K. (2020). Wiedźmin na Netfliksie podkręcił sprzedaż gier i książek o ponad 550%. Centrum XP. https://www.centrumxp.pl/Publikacja/Wiedzmin-na-Netfliksie-podkrecil-sprzedaz-gier-i-ksiazek-o-ponad-550

Tychmanowicz

Pobrania

Opublikowane

2022-08-30

Jak cytować

[1]
Madej, M. 2022. Skopos w przekładzie literatury fantasy – przypadek Nibynocy Jay’a Kristoffa. Ogrody Nauk i Sztuk. 12, 12 (sie. 2022), 229–239. DOI:https://doi.org/10.15503/onis2022.229.239.