Kunstkamera Jana Švankmajera, czyli wszystkie rzeczy wszystko znaczą

Anna Maria Brzezińska

doi:10.15503/onis2019.509.517

Anna Maria Brzezińska Uniwersytet Wrocławski, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Słowiańskiej, ul. Pocztowa 9 53-313 Wrocław https://orcid.org/0000-0003-2829-4023

DOI: https://doi.org/10.15503/onis2019.509.517

Słowa kluczowe: Jan Švankmajer, kunstkamera, surrealizm, Krzysztof Pomian, semiofory, gabinet osobliwości

Abstrakt

Teza. Kunstkamera Jana Švankmajera to projekt o skomplikowanym układzie znaczeń, którego nie można jednoznacznie przyporządkować do jednej kategorii w kontekście teorii Krzysztofa Pomiana o semioforach.

Omówione koncepcje. Artykuł opisuje artystyczny projekt kunstkamery czeskiego surrealisty Jana Švankmajera w kontekście teorii semioforów Krzysztofa Pomiana oraz porównuje ją do jej tradycyjnych i historycznych odpowiedników odwołując się do koncepcji mikro- i makrokosmosu, teatru świata, hermetyzmu i alchemii.

Wyniki i wnioski. Kunstkamerę Jana Švankmajera powinno analizować się w kontekście nie tylko społecznym, ale przede wszystkim indywidualnym i subiektywnym.

Oryginalność/wartość poznawcza podejścia. Krzysztof Pomian opisywał różne przykłady tradycyjnych kunstkamer, tymczasem istnieje kilka współczesnych przykładów tego typu kolekcji, wcześniej nieopisanych w publikacjach w języku polskim.

Biogram autora

Anna Maria Brzezińska, Uniwersytet Wrocławski, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Słowiańskiej, ul. Pocztowa 9 53-313 Wrocław

Doktorantka na Wydziale Filologicznym UWr., bohemistka i literaturoznawca. Uzyskała tytuł licencjata (pedagogika 2011, filologia czeska 2014) oraz magistra (pedagogika 2014, filologia czeska 2016) na Uniwersytecie Wrocławskim. Była na stypendium zagranicznym w Pradze i Ołomuńcu. Aktywna członkini Pracowni Badań Humanistycznych nad Problematyką Górską.
Zajmuje się przede wszystkim czeską wizualną poezją awangardową, typografią i projektowaniem graficznym. Rozprawę doktorską przygotowuje na temat poezji konkretnej na tle porównawczym Czech i Polski.

Bibliografia

Markowski, M.P (1997). Kolekcja: między autonomią i reprezentacją. Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 4 (46), 89-103.

Pomian, K. (1995). Jak uprawiać historię kultury? Przegląd Historyczny, 86/1, 1-13.

Pomian, K. (1996). Zbieracze osobliwości. Paryż, Wenecja, XVI-XVII w. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Purš, I. (2012). Kunstkamera jako Švankmajerův mikrokosmos [Kunstkamera jako mikrokosmos Švankmajera]. W: F. Dryje B. Schmitt (red.), Možnosti dialogu – Mezi filmem a volnou tvorbou [Wymiar dialogu – między filmem a wolną twórczością] (ss. 195-218). Praha: Arbor vitae.

Schmitt B., (2012). Podrobný komentovaný životopis (III) 1990-2012 [Szczegółowy komentowany życiorys (III) 1990-2012]. W: F. Dryje B. Schmitt (red.), Možnosti dialogu – Mezi filmem a volnou tvorbou [Wymiar dialogu – między filmem a wolną twórczością] (ss. 195-218). Praha: Arbor vitae.

Solařík, B. (2018). Hmyz [Owady], Praha: Academia.

Švankmajer, J. (2014). Naturalia. Pobrano z: https://www.artmap.cz/jan-svankmajer-naturalia/

Švankmajer, J. (2018). Cesty spasení [Drogi zbawienia]. Praha: Dybbuk.