Jak dorosłość wiąże się z koncepcją siebie – perspektywa teorii niepewności tożsamościowej
DOI:
https://doi.org/10.15503/onis2024.75.86Słowa kluczowe:
klarowność koncepcji siebie, atrybuty dorosłości, tożsamość, faza stającej się dorosłości, teoria niepewności tożsamościowejAbstrakt
Cel. Niniejsza praca jest próbą udowodnienia, że osiąganie obiektywnych atrybutów dorosłości wiąże się ze „zmienną tożsamościową”, czyli bardziej klarowną koncepcją siebie. Odroczona dorosłość została przedstawiona jako zagrożenie dla rozwoju stabilnej i adaptacyjnej tożsamości.
Metody. Do pomiaru zmiennych wykorzystano skróconą wersję Kwestionariusza Ról i Zdań Społecznych Dorosłości (KRZD) oraz polską adaptację Skali Klarowności Koncepcji Siebie (SCCS). W badaniu wzięli udział „młodzi dorośli” (N = 504) w fazie stającej się dorosłości (18–25 lat).
Wyniki. Analiza korelacji liniowej wykazała, że istnieje pozytywny związek między obiektywnymi markerami dorosłości a klarownością koncepcji siebie (r = 0,17; p < 0,001).
Wnioski. Atrybuty dorosłości spełniają funkcję tożsamościową i redukującą niepewność – potwierdzając tym samym założenia teorii niepewności tożsamościowej Michaela A. Hogga.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55(5), 469-480.
Arnett, J. J. (2004). Emerging adulthood: The winding road from the late teens through the twenties. Oxford University Press.
Batory, A., Brygoła, E., & Oleś, P. (2016). Odsłony tożsamości. Państwowy Instytut Wydawniczy.
Campbell, J. D., Trapnell, P. D., Heine, S. J., Katz, I. M., Lavallee, L. F., & Lehman, D. R. (1996). Self-concept clarity: Measurement, personality correlates, and cultural boundaries. Journal of Personality and Social Psychology, 70(1), 141-156.
Cicero, D. C. (2017). Self-concept clarity and psychopathology. W J. Lodi-Smith, & K. G. DeMarree (Red.), Self-concept clarity: Perspectives on assessment, research, and applications (ss. 219-242). Springer.
Côté, J. E. (2014). The dangerous myth of emerging adulthood: An evidence-based critique of a flawed developmental theory. Applied Developmental Science, 18(4), 177-188.
Cox, D., & Bowman, K. (2022). Gender, Generation, and Abortion: Shifting Politics and Perspectives After Roe. Survey Center on American Life.
Dunlop, W. L. (2017). Situating self-concept clarity in the landscape of personality. W J. Lodi-Smith, & K. G. DeMarree (Red.), Self-concept clarity: Perspectives on assessment, research, and applications (ss. 19-41). Springer.
Erikson, E. H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Wydawnictwo Zysk i S-ka.
George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.). Pearson.
Gunderson , J. G. (1984). Borderline personality disorder. American Psychiatric Press.
Henrich, J., Heine, S. J., & Norenzayan, A. (2010). The weirdest people in the world?. Behavioral and Brain Sciences, 33(2-3), 61-83.
Hoare, C. (2009). Identity and spiritual development in the papers of Erik Erikson. Identity: An International Journal of Theory and Research, 9(3), 183-200.
Hogg, M. A. (2007). Uncertainty–identity theory. W M. P. Zanna (Red.), Advances in experimental social psychology, Vol. 39 (ss. 69-126).
James, W. (2002). Psychologia: kurs skrócony (M. Zagrodzki, Tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN. (Oryginał został opublikowany w 1890).
Kofta, J. (2003). Wiersze. C&T Crime & Thriller.
Kosinski, M., Matz, S. C., Gosling, S. D., Popov, V., & Stillwell, D. (2015). Facebook as a research tool for the social sciences: Opportunities, challenges, ethical considerations, and practical guidelines. American Psychologist, 70(6), 543-556.
Lovakov, A., & Agadullina, E. R. (2021). Empirically derived guidelines for effect size interpretation in social psychology. European Journal of Social Psychology, 51(3), 485-504.
Moberly, N. J., & Watkins, E. R. (2008). Ruminative self-focus and negative affect: an experience sampling study. Journal of Abnormal Psychology, 117(2), 314-323.
Oleś, P. K. (2008). O różnych rodzajach tożsamości oraz ich stałości i zmianie. W P. K. Oleś, A. Batory (Red.) Tożsamość i jej przemiany a kultura (s. 41-84). Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Peterson, J. B. (2021). Mapy sensu. Architektura przekonań (R. Sigrist, Tłum). Freedom Publishing. (Oryginał został opublikowany w 1999).
Pilarska, A. (2012). Ja i tożsamość a dobrostan psychiczny. Wydawnictwo Naukowe WNS UAM.
Pilarska, A., & Suchańska, A. (2011). Tożsamość a depresja. Czasopismo Psychologiczne, 17(2), 267-276.
Sass, L., Borda, J. P., Madeira, L., Pienkos, E., & Nelson, B. (2018). Varieties of Self Disorder: a Bio-Pheno-Social Model of Schizophrenia. Schizophrenia Bulletin, 44(4), 720-727.
Schwartz, S. J., Klimstra, T. A., Luyckx, K., Hale, W. W., Frijns, T., Oosterwegel, A., van Lier, P. A. C., Koot, H. M., & Meeus, W. H. J. (2011). Daily Dynamics of Personal Identity and Self–Concept Clarity. European Journal of Personality, 25(5), 373-385.
Styła, R., Jankowski, K., & Suszek, H. (2010) Skala niespójności Ja (SN-Ja). Studia Psychologiczne, 48(2), 31-43.
Suszek, H., Fronczyk, K., Kopera, M., Maliszewski, N., & Łyś, E. A. (2018). Psychometric properties of the Polish version of the Self-Concept Clarity Scale (SCCS). Current Issues in Personality Psychology, 6(3), 181-187.
Tajfel, H., & Turner, J. C. (1986). The social identity theory of intergroup behavior. W S. Worchel, W. G. Austin (Red.), Psychology of intergroup relations (ss. 7–24). Nelson-Hall.
Taylor, C. (2012). Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, (M. Gruszczyński, O. Latek, A. Lipszyc, A. Michalak, A. Rostkowska, M. Rychter, & Ł. Sommer, Tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN. (Oryginał został opublikowany w 1992).
Vignoles, V. L., Schwartz, S. J., & Luyckx, K. (2011). Introduction: Toward an Integrative View of Identity. W S. J. Schwartz, K. Luyckx, & V. L. Vignoles (Red.), Handbook of Identity Theory and Research (ss. 1-27). Springer.
Wojtynkiewicz, E. (2018). The identity of alcohol dependent persons. Alcoholism and Drug Addiction/Alkoholizm i Narkomania, 31(2), 125-146.
Wysocka, E. (2013). Wschodząca dorosłość a tożsamość młodego pokolenia - współczesne zagrożenia dla kształtowania tożsamości: analiza teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje. Colloquium, 1, 69–96.
Wysota, M., & Bakiera, L. (2019) Kwestionariusze do badania psychicznych atrybutów dorosłości–podstawy teoretyczne, konstrukcja narzędzi i ich psychometryczna weryfikacja. Polskie Forum Psychologiczne, 24(3), 271-291.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Jakub Krasucki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
