Stany Ja wg Erica Berna a postawa nauczycieli względem uczniów

Abstrakt

ABSTRAKT

Cel badań. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie, a także analiza badań własnych dotyczących stanu Ja, prezentowanego przez nauczycielki pracujące w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach. Stany Ja , którymi posługują się nauczycieli mają  duży wpływ na podejmowane przez nich działania oraz sposób w jaki się komunikują.

Metoda badań. Grupa badanych składała się z 397 nauczycieli: 112 pedagogów wychowania przedszkolnego, 98 uczących w szkołach podstawowych, 94 nauczycieli gimnazjów oraz 102 pracujących w liceach. Badania opierają się na koncepcji analizy transakcyjnej Erica Berna, który wyróżnia trzy stany ja – Dorosły, Dziecko oraz Rodzic oraz dwa podtypy dla stanu Rodzic – Rodzic Opiekuńczy, Rodzic Normatywny, natomiast dla Dziecka – Dziecko Spontaniczne i Dziecko Przystosowane. Należy pamiętać, że każda postawa posiada pewne pozytywne cechy, ale również i te niepożądane. W badaniach wykorzystano kwestionariusz służący do badania stanu Ego, zgodnie z teorią analizy transakcyjnej.

Wyniki. Okazuje się, że stan Ego prezentowany przez nauczycieli, jest w pewnym stopniu uzależniony od szczebla edukacji placówki, w której pracują. Większość nauczycieli pracujących w przedszkolach przyjmuje postawę Rodzica, zaś w szkołach podstawowych osoby Dorosłej. Odwołując się do wyższych szczebli edukacji można zauważyć, że wyniki ulegają zmianie. Zarówno w gimnazjach jak i w liceach większość nauczycieli utożsamia się z postawą Dziecka. Badania przedstawiają również rozkład wyników w odniesieniu do podtypów stanu Ego Rodzic (Rodzic Normatywny i Rodzic Opiekuńczy) oraz Dziecko (Dziecko Spontaniczne i Dziecko Przystosowane).

Wnioski. W zależności od szczebla edukacji, nauczyciele prezentują róże stany Ego. Mają one duży wpływ na komunikację występującą między trzema głównymi podmiotami biorącymi udział w kształceniu, czyli uczniami, rodzicami oraz dydaktykami. Wpływają one nie tylko na mierzalne osiągnięcia uczniów, ale również na kształtowanie się ich samooceny oraz wiary we własne możliwości.