Przesłanki dopuszczalnego przerwania ciąży w prawie i orzecznictwie polskim
Słowa kluczowe:
ciąża, aborcja, przerywanie ciąży, prawoAbstrakt
Celem pracy jest próba scharakteryzowania polskiej regulacji prawnej dopuszczającej przerwanie ciąży. Kwestię tę reguluje art. 4a ust. 1 Ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, który ustanawia przesłanki uzasadniające dopuszczalność aborcji. Lista tychże przesłanek ulegała przemianom, co pozwala wysnuć wniosek, że prawo aborcyjne w Polsce podlega transformacjom. Artykuł przedstawia także aktualny stan orzecznictwa sądowego dotyczącego omawianej tematyki. Należy oczywiście nadmienić, że na mocy obowiązujących umów międzynarodowych na kształt prawa aborcyjnego wpływają także wyroki organów prawa międzynarodowego, takich jak Europejski Trybunał Praw Człowieka, i ten aspekt również został zasygnalizowany w ramach niniejszej pracy.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Akty prawne:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483)
Orzeczenie TK z dnia 28 maja 1997 r., K 26/96, OTK 1997 nr 2 poz. 19
Orzeczenie TK z dnia 8 października 2002 r., K 36/00 (Dz. U. 2002 nr 176 poz. 1457)
Uchwała SN z dnia 26 października 2006 r., I KZP 18/06, „Prokuratura i Prawo” 2007 (wkładka) nr 1 poz. 6
Uchwała TK z dnia 17 marca 1993 r., sygn. akt W 16/92, OTK 1993 nr 1 poz. 16
Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. 1993 nr 17 poz. 78 ze zm.)
Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 1996 nr 139 poz. 646 ze zm.)
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2015 poz. 581)
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. 2012 poz. 159 ze zm.)
Wyrok ETPC z dnia 20 marca 2007 r., skarga nr 5410/03, Tysiąc v. Polska, [w:] Safjan M. (red.), Prawo wobec medycyny i biotechnologii. Zbiór orzeczeń z komentarzami, Warszawa 2011
Wyrok TK z dnia 23 marca1999 r., sygn. akt K. 2/98, Dz. U. 1999 nr 26 poz. 242
Wyrok SN z dnia 21 listopada 2003 r., sygn. akt V CK 16/03, OSNC 2004 nr 6 poz. 104
Wyrok TK z dnia 7 stycznia 2004 r., sygn. akt K 14/03, OTK ZU nr 1/A/2004 poz. 23
Wyrok SN z dnia 13 października 2005 r., sygn. akt IV CK 161/05, OSP 2006 nr 6 poz. 71
Wyrok TK z dnia 27 lutego 2007 r., sygn. akt P 22/06, OTK ZU nr 2/A/2007 poz. 12
Wyrok SN z dnia 12 czerwca 2008 r., sygn. akt III CSK 16/08, OSNC nr 3/2008 poz. 48
Bibliografia:
Breczko A., Podmiotowość prawna człowieka w warunkach postępu biotechnomedycznego, Białystok 2011
Brzezińska J., Dzieciobójstwo: Aspekty prawne i etyczne, Warszawa 2013
Frątczak E., Ptak-Chmielewska A., Demograficzny wymiar aborcji, [w:] Chazan B., Simon W. (red.), Aborcja. Przyczyny, następstwa, terapia, Wrocław 2009
Gałązka M., Odmowa przerwania ciąży a klauzula sumienia lekarza, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2014, T. 16
Gawryszewski A., Ludność Polski w XX wieku, Warszawa 2005
Hołda J., Hołda Z., Ostrowska D., Rybczyńska J., Prawa człowieka. Zarys wykładu, Warszawa 2014
Jan Paweł II, Encyklika Evangelium Vitae, Rzym 1995
Kongregacja Nauki Wiary, Instrukcja o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987), I, 3: AAS 80 (1988), 80
Lewandowski B., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2010 r. (sygn. II CSK 580/09), [w:] Strus Z. (red.), Ochrona życia ludzkiego. Przegląd wybranego orzecznictwa Sądu Najwyższego, Warszawa 2013
Pollitt K., Pro. odzyskajmy prawo do aborcji, Warszawa 2015
Szymanowski T., Przestępczość i polityka karna w Polsce w świetle faktów i opinii społeczeństwa w okresie transformacji, Warszawa 2012
Tokarczyk R., Normatywne ujęcia antyprokreacji, „Roczniki Socjologii Rodziny UAM” 2000, r. XII
Tokarczyk R., Prawa narodzin, życia i śmierci. Podstawy biojurysprudencji, Warszawa 2012
Wiak K., Prawna ochrona dziecka poczętego w Polsce – przemiany i aktualny stan prawny, Lublin 2001
Zubik M., Ochrona prawna początku życia człowieka w rozwiązaniach międzynarodowych i konstytucyjnych w Europie, „Przegląd Sejmowy” 2007, r. XV, nr 3
Zubik M., Problem aborcji na świecie w dokumentach i orzecznictwie sądowym, Warszawa 1997
Netografia:
Estrela E., Projekt Rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego oraz praw w tej dziedzinie, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+REPORT+A7-2013-0426+0+DOC+XML+V0//PL#title1, 13.01.2016
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, 20 lat tzw. ustawy antyaborcyjnej w Polsce. Raport 2013, http://www.federa.org.pl/dokumenty_pdf/raporty/raport_federacja_2013.pdf, 13.01.2016
Rzecznik Praw Obywatelskich, Raport o korespondencji między rzecznikiem praw obywatelskich a organami państwa w sprawach przestrzegania praw dzieci do życia i zdrowia, edukacji, życia w rodzinie i godziwych warunków socjalnych oraz do bezpiecznego rozwoju w okresie od 14 lutego 2006 do 31 sierpnia 2009 „Biała księga”, http://www.rpo.gov.pl/pliki/ 1202907061.pdf, 29.12.2015
Rzecznik Praw Obywatelskich, list do Pani Minister Zdrowia z dn. 25.01.2008 r., https://www.rpo.gov.pl/pliki/1201529506.pdf 29.12.2015
Oświadczenie Episkopatu Polski w sprawie nienaruszalnej godności życia ludzkiego, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WE/kep/obronazycia_21102003.html, 15.01.2016
