Władysław Żeleński – kompozytor i pedagog. Relacja między stylem twórczym a postawą pedagoga

Autor

  • Maryla Róża Renat Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Wydział Sztuki ul. Waszyngtona 4/8, 42-200 Częstochowa E-mail: m.renat@ajd.czest.pl

DOI:

https://doi.org/10.15503/onis2018.513.524

Słowa kluczowe:

styl twórczy, pedagog, twórczość Władysława Żeleńskiego

Abstrakt

Cel badań. Celem badań było sprawdzenie jakie istnieją relacje między stylistyką twórczości kompozytorskiej Władysława Żeleńskiego a jego osobowością i postawą pedagoga.

Metodologia. Przedmiotem badań była szeroko rozumiana literatura przedmiotu, obejmująca opracowania leksykalne, stylokrytyczne, publicystyka muzyczna dotycząca dzieł kompozytora oraz relacje i wspomnienia jego uczniów. Literaturę analizowano w porządku chronologicznym, po czym dokonano analizy porównawczej literatury  omawiającej styl twórczości i wspomnień uczniów ukazujących jego charakter i postawę pedagoga. Końcowym etapem badań była analiza porównawcza wniosków na temat stylu twórczości a postawą w pedagogice.

Wyniki. Analiza porównawcza literatury wykazała wspólne stanowisko historyków w ocenie stylu kompozytorskiego, który był tradycyjny, zachowujący klasyczne wartości. Władysław Żeleński dysponował rzetelną techniką kompozytorską, tworzył zgodnie z wyznawanymi przez siebie ideałami, przestrzegał dyscypliny formalnej. Twórczość jego najpełniej wypowiadała się w gatunku liryki wokalnej i posiadała akcenty patriotyczne, była łagodna w ekspresji.

Analiza wspomnień uczniów Władysława Żeleńskiego wykazała, że jako pedagog był bardzo wymagający, stawiający na pierwszym planie przestrzeganie ścisłych reguł w nauce teorii muzyki, a w nauczaniu gry na instrumencie bezbłędnego przygotowania do lekcji. W toku pracy pedagogicznej wykazywał się brakiem cierpliwości i gwałtownością reakcji, reprezentował typ osobowości choleryka.

Wnioski. Władysław Żeleński posiadał dychotomiczną osobowość: kompozytor – liryk, pedagog – choleryk. Twórczość Władysława Żeleńskiego była terenem realizacji artystycznych ideałów, a pedagogika terenem ich obrony, dlatego osobowość kompozytora ukazuje się jako jedność przeciwieństw, złączonych ideą wyznawania klasycznego ideału porządku w muzyce.

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Biogram autora

Maryla Róża Renat - Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Wydział Sztuki ul. Waszyngtona 4/8, 42-200 Częstochowa E-mail: m.renat@ajd.czest.pl

AUutorka pracuje na stanowisku adiunkta w Instytucie Muzyki Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Jej zainteresowania badawcze to polska twórczość skrzypcowa oraz tzw. "Zapomniana muzyka polska", głównie II połowy XIX wieku.

Bibliografia

Boy-Żeleński, T. (1933). Ze wspomnień o Władysławie Żeleński. Muzyka, 1, 10-11.

Chybiński, A. (1912). Władysław Żeleński (W 75 rocznicę urodzin). Kronika Powszechna, 48, 374-376.

Dziadek, M. (2005). Żeleński Władysław. W: M. Podhajski (red.), Kompozytorzy polscy 1918 – 2000. II Biogramy (ss. 1132-1137). Gdańsk-Warszawa: Akademia Muzyczna.

Jachimecki, Z. (1931). Władysław Żeleński. W dziesiątą rocznicę śmierci. Orkiestra, 2-3, 22-23; 36-37.

Jachimecki, Z. (1987). Władysław Żeleński. II wyd. Kraków: PWM.

Hanicki, T. (1896). Koncert kompozytorski Władysława Żeleńskiego. Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne, 19 (658), 214-215.

Haraschin, S. (1950). Kompozycje fortepianowe Władysława Żeleńskiego (niepublikowana praca magisterska). Kraków: Uniwersytet Jagielloński.

Hoesick-Podolska, J. (1961). Wspomnienia o Władysławie Żeleńskim. Ruch Muzyczny, 4, 1-3.

Michalska, W. (1937). Utwory kameralne Władysława Żeleńskiego wydane drukiem (niepublikowana praca magisterska). Kraków: Uniwersytet Jagielloński.

Negrey, M. (2012). Żeleński Władysław. W: E. Dziębowska (red.), Encyklopedia Muzyczna, część biograficzna, t. 12, w – z (ss. 392-401). Kraków: PWM SA.

Reiss, J. (1939). Almanach muzyczny Krakowa 1780 – 1914. t. 1. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.

Reiss, J. (1948). Władysław Żeleński (1837 – 1921). Poradnik Muzyczny, 5, 1-4.

Reiss, J. (1984). Najpiękniejsza ze wszystkich jest muzyka polska. Kraków: PWM.

Rieger, A. (1937/38). Pieśni solowe z towarzyszeniem fortepianu Władysława Żeleńskiego (niepublikowana praca magisterska). Kraków: Uniwersytet Jagielloński.

Sikorski, J. (1859). Przegląd kompozycji. Ruch Muzyczny, 42, 365.

Stevich, F. (1862). Korespondencya. Pamiętnik Muzyczny i Teatralny, 31, 490-494.

Swaryczewska, K. (1967). Żeleński Władysław. W: J. M. Chomiński (red.), Słownik muzyków polskich, tom II, M – Z (ss. 311-313). Kraków: Instytut Sztuki PAN.

Szopski, F. (1926). Wspomnienia o Władysławie Żeleńskim. Muzyka, 4, 150-153.

Szopski, F. (1928). Władysław Żeleński. Warszawa: Gebethner&Wolff.

Żeleński, W. (1937). Moje pamiętniki. Wiadomości Literackie, 30, 2-3.

Pobrania

Opublikowane

2018-07-23

Jak cytować

[1]
Renat, M.R. 2018. Władysław Żeleński – kompozytor i pedagog. Relacja między stylem twórczym a postawą pedagoga. Ogrody Nauk i Sztuk. 8, (lip. 2018), 513–524. DOI:https://doi.org/10.15503/onis2018.513.524.