Akceptacja agresji kobiet w zależności od jej zgodności ze stereotypem

Autor

  • Katarzyna Batko Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1 50-137 Wrocław, Polska. 
  • Izabela Rejment Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1 50-137 Wrocław, Polska.
  • Jarka Wencel Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1 50-137 Wrocław, Polska
  • Marcelina Szydłowska Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1 50-137 Wrocław, Polska

DOI:

https://doi.org/10.15503/onis2022.58.68

Słowa kluczowe:

agresja, sprawczość-wspólnotowość/męskość-kobiecość, stereotyp, aprobata społeczna, SMiK

Abstrakt

Stereotypy płciowe stanowią znaczną część postrzegania rzeczywistości i wciąż są generowane, choć zarówno edukacja, jaki przemiany w życiu społecznym sprzyjają odchodzeniu od stereotypowego myślenia. Binarność „męskich” i „kobiecych” ram zdaje się być coraz mniej aktualna w kontekście przemian obyczajowych i cywilizacyjnych w XXI wieku. Zaprezentowane w tym artykule wyniki badań mają na celu zobrazowanie - nadal w dużej mierze konserwatywnego - ulokowania agresji w „męskim wymiarze” społecznych zachowań.

Cel. Celem badania była weryfikacja wpływu stereotypów płci na postrzeganie przez społeczeństwo agresywnego zachowania kobiet. Aby sprawdzić, które z zachowań agresywnych jest rozumiane przez społeczeństwo jako stereotypowo męskie i stereotypowo kobiece, przeprowadzone zostało badanie pilotażowe. 

Metody. Do zmierzenia aprobaty społecznej względem przejawianej przez kobietę agresji, użyte zostały pytania zawierające ocenę i stopień usprawiedliwienia zachowania. Skala Męskości i Kobiecości (SMiK) została wykorzystana do oceny poziomu męskości u kobiety. W badaniu wzięło udział N=155 osób, w tym 104 kobiety i 47 mężczyzn.

Wyniki. Wyniki pozwoliły potwierdzić jedno z założeń badania, mówiące o tym, iż zachowanie kobiety przejawiającej agresję niezgodną ze stereotypem kobiecości, będzie spostrzegane bardziej negatywnie niż zachowanie zgodne ze stereotypem kobiecości. Do potwierdzenia dwóch pozostałych hipotez nie została uzyskana wystarczająca liczba dowodów. 

Wnioski. Badanie dowiodło, że zachowanie kobiety niezgodne ze stereotypem płci nie spotka się z aprobatą społeczną w tak dużym stopniu, jak w przypadku zachowania zgodnego ze stereotypem płci. Nie udało się wykazać różnic między płciami względem aprobaty wobec zachowania kobiety niezgodnego ze stereotypem kobiecości. W kolejnych badaniach należałoby wziąć pod uwagę takie czynniki, jak: wiek, wykształcenie, wielkość miejsca zamieszkania oraz różnice środowiskowe pod względem politycznym, ideologicznym czy wyznaniowym.

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Biogramy autorów

Katarzyna Batko - Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1 50-137 Wrocław, Polska. 

Studentka psychologii na Uniwersytecie Wrocławskim. Moje zainteresowania obejmują kryminologię i psychologię sądową oraz szeroko pojętą problematykę psychologii płci i seksualności człowieka. 

Izabela Rejment - Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1 50-137 Wrocław, Polska.

Studentka psychologii na Uniwersytecie Wrocławskim. Moje zainteresowania to psychologia płci oraz stereotypy z nią związane, a także psychologia dzieci i młodzieży.

Jarka Wencel - Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1 50-137 Wrocław, Polska

Studentka psychologii na Uniwersytecie Wrocławskim. Interesuję się seksualnością człowieka, psychologią społeczną i psychologią płci oraz problematyką zaburzeń odżywiania.

Marcelina Szydłowska - Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1 50-137 Wrocław, Polska

Studentka psychologii na Uniwersytecie Wrocławskim. W kręgu moich zainteresowań znajduje się psychologia społeczna, psychologia płci, a także problematyka zaburzeń odżywiania i radzenia sobie ze stresem.

Bibliografia

Anderson, C. A., and Bushman, B .J. (2002). Human aggression. Annu. Rev. Psychol. 53, 27-51. DOI: 10.1146/annurev.psych.53.100901.135231

Archer, J. (2004, 1 December). Sex Differences in Aggression in Real-World Settings: A Meta-Analytic Review. Review of General Psychology, 8(4). DOI: 10.1037/1089-2680.8.4.291

Archer, J., and Coyne, S. M. (2005). An integrated review of indirect, relational and social aggression. Pers. Soc. Psychol. rev. 9, 212-230. DOI: 10.1207/s15327957pspr0903_2

Baron, R. A., and Richardson, D. R. (1994). Human Aggression. 2nd Edn. New York, NY: Plenum.

Beames, J. R., Blake, K. R., Denson, T. F., O’Dean, S. M. (2018). Aggression in Women: Behavior, Brain and Hormones. Frontiers in Behavioral Neuroscience, DOI: 10.3389/fnbeh.2018.00081

Berkowitz, L. (1993). Aggression: its Causes, Consequences, and Control. New York, NY: McGraw-Hill Book Company

Birnbaum, D. W., Croll, W. L., The Etiology of Children’s Stereotypes About Sex Differences in Emotionality, “Sex Roles” 1984, 10, s. 677-691.

Brannon L. (2002), Psychologia rozwoju. Kobiety i mężczyźni: podobni czy różni, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk

Burbank, V. K. (1987). Female aggression in cross-cultural perspective. Behav. Sci. Res. 21, 70-100. DOI: 10.1177/106939718702100103

Clark, M. S., Pataki, S. P., Carver, V. H., Some Thoughts and Findings on Self-Presentation of Emotions in Relationships, w: Fletcher G. J. O., Fitness J. (red.), Knowledge Structures in Close Relationships: A Social Psychological Approach, NJ: Lawrence Erlbaum, Mahwah 1996, s. 247-274. DOI: 10.1017/CBO9780511628191.011

Eagly, A. H., & Steffen, V. J. (1986). Gender and Aggressive Behavior: A Meta-analytic Review of the Social Psychological Literature. Psychological Bulletin, 100(3), 309–330. DOI: 10.1037/0033-2909.100.3.309

Fadden, T. F., Johannsen, W. J., Siderits, M. A., (1985). Gender, Role, and Power: A Content Analysis of Speech, Psychology of Women Quarterly, 439-450, DOI: 10.1111/j.1471-6402.1985.tb00894.x

Geen, R.G. (2001). Humam Agression. 2nd Edn. Oxford: Taylor & Francis

Jaggar, A.M., Love and Knowledge: Emotion in Feminist Epistemology, w: E. D. Harvey, K. O’Kruhlik (red.), Woman and Reason, MI: University of Michigan Press, Ann Arbor 1992, s. 115-142.

Kaplan, A. G. , & Yasinski, L. (1984). Conflict and conflict inhibition in women: Theoretical considerations and clinical applications. Journal of the American Academy of Psychoanalysis, 12, 13-30.

Kemper, T. (1990), Testosterone and Social Structure, Rutgers University Press, New Brunswick

Konopka, K., Frączak, A. (2013), Płeć psychologiczna a gotowość do agresji interpersonalnej u kobiet i mężczyzn, Polskie Forum Psychologiczne, t. 18, nr 1, s. 65-80.

Kring, A. M. (2012), Gender and anger, Cambridge University Press, s. 211-224

Lerner, H., The Dance of Anger: A Woman’s Guide to Changing the Patterns of Intimate Relationships, Harper Perennial, New York 1985.

Lightdale, J. R., & Prentice, D. A. (1994). Rethinking sex differences in aggression: Aggressive behavior in the absence of social roles. Personality and Social Psychology Bulletin, 20(1), 34–44. DOI:10.1177/0146167294201003

Linda, B. (2002), Psychologia rodzaju, przekład: M. Kacmajor, Gdańsk: GWP. s. 219-261

Lipińska-Grobelny, A., Gorczycka, K. (2011) The reconstruction of a technique to assess psychological gender, Przegląd psychologiczny, t. 54, nr 2, s. 179-192.

Martin, C. L., Fabes, R. A., Eisenbud, L., Karbon, M. M., Rose, H. A., Boys Don’t Cry: Children’s Distortions of Others’ Emotions, Paper presented at the Southwestern Society for Research in Human Development, AZ, Tempe March 1990.

Richardson, D. S. (2005). The myth of female passivity: thirty years of revelations about female aggression. Psychol. Women Q. 29, 238-247. DOI: 10.111/j.1471-6402.2005.00218.x

Shields, S. A., Crowley, J., Apppropriating Questionaires and Rating Scales for a Feminist Psychology: A Multi-Method Approach to Gender and Emotion, w: S. Wilkinson (red.), Feminist Social Psychologies, Open University Press, Buckingham, Great Britain 1996, s. 218-232.

Shields, S. A. (2004), Mówiąc od serca. Płeć i społeczny wymiar uczuć, przekład: J. Margański Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 21-24, 33-41, 58-78, 175-208.

Szczepanik, R. (2007). Kulturowo-społeczna „płeć” agresji. Perspektywa pedagogiczna. W: J. Wawrzyniak (red.), Socjologiczne i psychopedagogiczne aspekty przemocy (s. 57–68). Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.

Terman, L. M., Miles C. C., Sex and Personality, Russell and Russell, New York 1936.

UN Office on Drugs and Crime. (2013). Global study on homicide. https://www.unode.org/gsh/ (dostęp z dnia 02.02.2022)

Wojciszke, B., Psychologia społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013.

Wojciszke, B. (2010), Sprawczość i wspólnotowość. Podstawowe wymiary spostrzegania społecznego, Gdańsk: GWP, s. 193-256.

Zalewska, K. (2013), Stereotypy męskości i kobiecości a zachowania agresywne mężczyzn chorujących na schizofrenię, Praca doktorska złożona w: Instytut Psychologii, Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego, s. 22-26, 55-60.

Zastępowski, P., Grabowska, M. (2010), Stereotypy płci a kontrola zachowań agresywnych w okresie wczesnej dorosłości. Rocznik Naukowy Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji, nr 5, s. 123-142.

Pobrania

Opublikowane

2022-08-30

Jak cytować

[1]
Batko, K., Rejment, I. , Wencel, J. i Szydłowska , M. 2022. Akceptacja agresji kobiet w zależności od jej zgodności ze stereotypem. Ogrody Nauk i Sztuk. 12, 12 (sie. 2022), 58–68. DOI:https://doi.org/10.15503/onis2022.58.68.