Niebezpieczne książki. Rozważania o kategorii opresji w literaturze dla najmłodszych

Abstract

Poddając analizie wybrane teksty polskiej i zagranicznej literatury dziecięcej z okresu XIX i XX wieku, warto zwrócić uwagę na ich opresyjność w perspektywie nadawczo-odbiorczej. Kategorię opresji można obserwować w zależności od przyjętej koncepcji dzieciństwa przez autora oraz tego, którego z uczestników komunikacji literackiej dotyka przemoc symboliczna; może być to odbiorca dziecięcy oraz dorosły pośrednik lektury. Czytelnicy poznając świat mają prawo do poznania autentycznych opowieści (poruszających wszystko to, co znajduje się w kręgu zainteresowań dziecka w tym trudne tematy), jednak zbyt natrętna funkcja wychowawcza tekstu może stanowić swego rodzaju „ucisk czytelniczy” - o czym powinni pamiętać nie tylko autorzy ale wszyscy ci, którzy wprowadzają dziecko w świat lektury.