Biografia twórcy jako szkoła twórczego myślenia. Na przykładzie życiorysu i dorobku artystycznego Wisławy Szymborskiej

Abstrakt

Teza. Autorka wyraża przekonanie, że poprzez przemyślane i właściwie zaplanowane omawianie biografii pisarzy na lekcjach języka polskiego można rozwijać twórcze postawy uczniów i inspirować ich do generowania własnych tekstów kultury. Jako niezbędny przykład do omówienia problemu wybrała życiorys Wisławy Szymborskiej. Wydaje się bowiem, że polska noblistka była osobą twórczą w dwojakim znaczeniu, a zaaranżowane przez polonistę działania dydaktyczne, mające na celu przybliżenie życia wewnętrznego W. Szymborskiej, mogą wpływać na wspieranie i rozwój twórczych postaw młodych ludzi.

Omówione koncepcje. Autorka opiera się na ustaleniach badaczy dziedzin, jakimi są psychologia i pedagogika twórczości. Interesują ją koncepcje, które przypisują edukacji ważną rolę w  rozwijaniu postaw twórczych dzieci i młodzieży. Szczególną uwagę zwraca na twórczą edukację polonistyczną i związki omawiania biografii twórców ze wspieraniem nieschematycznego myślenia (pierwsze rozumienie twórczości) oraz generowaniem wytworów (drugie podejście). 

Wyniki i wnioski. Polonista świadomy wartości edukacyjnych, które mogą płynąć z omawiania biografii na lekcjach, być może odejdzie od motywowania uczniów do przyswajania wiedzy na temat wydarzeń z życia twórcy i dat ważnych dla jego biografii. Zamiast tego może wspierać twórcze postawy uczniów i inspirować do działań twórczych poprzez poznanie faz procesu twórczego czy przybliżenie sylwetki autora: jego zainteresowań, cech charakteru, mocnych i słabych stron, czyli poprzez pokazanie człowieka, który nie jest doskonały i genialny, ale który osiągnął wiele dzięki trudnej drodze, pełnej porażek i ciężkiej pracy.

Oryginalność/wartość poznawcza podejścia. W artykule autorka porusza problem omawiania biografii na lekcjach języka polskiego – jednej z dominujących czynności, z jakimi musi się zmierzyć nauczyciel tego przedmiotu. Zwrócenie uwagi na to, iż notki biograficzne w podręcznikach odznaczają się niską wartością dydaktyczną i wychowawczą, a także przedstawienie propozycji działań, które mogłyby w inny sposób traktować biografie, wydaje się nowatorskie i ważne dla dydaktyki języka polskiego.