Samoocena ciała i aktywność fizyczna. Porównanie osób cispłciowych i transpłciowych
DOI:
https://doi.org/10.15503/onis2024.129.141Słowa kluczowe:
samoocena ciała, transpłciowość, cispłciowość, aktywność fizyczna, dysforia płciowaAbstrakt
Cel. Celem artykułu jest zidentyfikowanie różnic w postrzeganiu własnego ciała oraz aktywności fizycznej między osobami cispłciowymi a transpłciowymi.
Omówione koncepcje i metody. Samoocena ciała stanowi istotny aspekt samooceny globalnej, wpływając zarówno na jakość życia, jak i zdrowie psychiczne jednostki. Badania nad samooceną ciała osób transpłciowych w Polsce są nadal ograniczone, mimo że muszą one radzić sobie z dodatkowymi wyzwaniami związanymi z dysforią płciową. Badanie przeprowadzono w modelu quasi-eksperymentalnym, porównując osoby cispłciowe i transpłciowe pod względem oceny własnego ciała oraz aktywności fizycznej. Wykorzystano kwestionariusze BESAA i Międzynarodowy Kwestionariusz Aktywności Fizycznej, dane zebrano za pomocą formularza internetowego, natomiast do osób badanych dotarto poprzez platformy społecznościowe. Przebadano 376 osób.
Wyniki i wnioski. Osoby transpłciowe uzyskały niższe wyniki w ocenie własnego ciała niż osoby cispłciowe, co potwierdza wcześniejsze badania. Cispłciowi mężczyźni i kobiety nie różniły się statystycznie pod względem samooceny ciała. Nie stwierdzono istotnych różnic w aktywności fizycznej między grupami cispłciowymi a transpłciowymi. Niska samoocena ciała u osób transpłciowych może być związana z dysforią płciową. Brak różnic w aktywności fizycznej między grupami może wynikać z niewielkiej liczby transpłciowych kobiet w badaniu. Cispłciowi mężczyźni nie wykazali wyższej samooceny ciała niż kobiety, co może być związane ze zmianami w społeczeństwie.
Wartość poznawcza. Artykuł przyczynia się do poszerzenia wiedzy na temat samooceny ciała i aktywności fizycznej osób transpłciowych w Polsce, co może mieć implikacje dla działań edukacyjnych, społecznych i klinicznych w obszarze wsparcia dla tej grupy społecznej.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Allaz, A., F., Bernstein, M., Rouget, P., Archinard, M., & Morabia, A. (1998). Body weight preoccupation in middle-age and ageing women: a general population survey. International Journal of Eating Disorders, 23(3), 287-294.
Biernat, E., Stupnicki, R., & Gajewski, A. K. (2007). Międzynarodowy Kwestionariusz Aktywności Fizycznej (IPAQ) – wersja polska. Wychowanie Fizyczne i Sport, 51(1), 47-54.
Buczak, A., & Samujło, M. (2015). Samoocena globalna i postrzeganie własnego ciała a zachowania żywieniowe studentów. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 32, 232-242.
Carlson, M., & Kiemele, R. (2016). In the looking glass: An examination of body image and identity development through research and poetry. The Vermont Connection, 37(1), 26-37.
Cekin, R. (2015). Psychological Benefits of Regular Physical Activity: Evidence from Emerging Adults. Universal Journal of Educational Research 3(10), 710-717. https://doi.org/10.13189/ujer.2015.03100
Fallon, E. A., Harris, B. S., & Johnson, P. (2014). Prevalence of body dissatisfaction among a United States adult sample. Eating behaviors, 15(1), 151-158.
Fardouly, J., & Vertanian, L. R. (2016). Social Media and Body Image Concerns: Current Research and Future Directions. Current Opinion in Psychology, 9, 1-5. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2015.09.005
Feingold, A., & Mazzella, R. (1998). Gender Differences in Body Image Are Increasing. Psychological Science, 9(3), 190-195. https://doi.org/10.1111/1467-9280.00036.
Gordon, A., R. Austin, B. Krieger, N. White Hughto, J. M., & Reisner, S. L. (2016). “I have to constantly prove to myself, to people, that I fit the bill”: Perspectives on weight and shape control behaviors among low-income, ethnically diverse young transgender women. Social Science & Medicine, 165, 141-149.
Grabski, B. (Red.). (2022). Zdrowie osób transpłciowych i niebinarnych – podręcznik psychoedukacyjny dla osób i pacjentów oraz ich bliskich. Trans-Fuzja.
Grogan, S. (2006). Body Image and Health: Contemporary Perspectives. Journal of Health Psychology, 11(4), 523-530. https://doi.org/10.1177/1359105306065013
Jones, B. A., Haycraft, E., Bouman, W. P., & Arcelus, J. (2018). The Levels and Predictors of Physical Activity Engagement Within the Treatment-Seeking Transgender Population: A Matched Control Study. Journal of Physical Activity and Health, 15(2), 99-107. https://doi.org/10.1123/jpah.2017-0298
Malm, C., Jakobsson, J., & Isaksson, A. (2019). Physical Activity and Sports – Real Health Benefits: A Review with Insight into the Public Health of Sweden. Sports, 7(5). https://www.mdpi.com/2075-4663/7/5/127
McGuire, J. K., Doty, J. L., Catalpa, J. M., & Ola, C. (2016). Body image in transgender young people: Findings from a qualitative, community based study. Body Image, 18, 96-107.
Mendelson, B. K., White, D. R., & Mendelson, M. J. (1996). Self-esteem and body esteem: Effects of gender, age, and weight. Journal of Applied Developmental Psychology, 17(3), 321-346.
Miles, L. (2007). Physical activity and health. Nutrition Bulletin 32(4), 314-363. https://doi.org/10.1111/j.1467-3010.2007.00668.x
Mofradidoost, R., & Abolghasemi, A. (2020). Body Image Concern and Gender Identities between Transgender and Cisgender Persons from Iran. Journal of Sex and Marital Therapy, 46(3), 260-268. https://doi.org/10.1080/0092623X.2019.1683665
Murray, K., Rieger, E., Brown, P. M., Brichacek, A., & Walker, I. (2023). Body image explains differences in intuitive eating between men and women: Examining indirect effects across negative and positive body image. Body Image, 45, 369-381. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2023.03.018
Muth, J., & Cash, T. F. (2006). Body-Image Attitudes: What Difference Does Gender Make? Journal of Applied Social Psychology, 27(16), 1438-1452. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1997.tb01607.x
Oliveira, J., Frontini, R., Jacinto, M., & Antunes, R. (2022). Barriers and Motives for Physical Activity and Sports Practice among Trans People: A Systematic Review. Sustainability, 14(9). https://doi.org/10.3390/su14095295
Rinaldo, N., Zaccagni, L., & Gualdi-Russo, E. (2016). Soccer training programme improved the body composition of pre-adolescent boys and increased their satisfaction with their body image. Acta Paediatrica, 105(10), 492-495. https://doi.org/10.1111/apa.13478
Sabiston, C. M., Pile, E., Vani, M. & Thogersen-Ntoumani, C. (2019). Body image, physical activity, and sport: A scoping review. Psychology of Sport and Excercise, 42, 48-57. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2018.12.010
Singh, B., Olds, T., Curtis, R., Dumuid, D., Virgara, R., Watson, A., Szeto, K., O’Connor, E., Ferguson, T., Eglitis, E., Miatke, A., Simpson, C. E., & Maher, C. (2023). Effectiveness of physical activity interventions for improving depression, anxiety and distress: an overview of systematic reviews. British Journal of Sports Medicine, 57, 1203-1209.
Słowińska, A. (2019). Skala Samooceny Ciała dla Adolescentów i Dorosłych (BESAA) – polska adaptacja metody. Polish Journal of Applied Psychology, 17(1), 21-32.
Strübel, J., Sabik, N. J., & Tylka, T. L. (2020). Body image and depressive symptoms among transgender and cisgender adults: Examining a model integrating the tripartite influence model and objectification theory. Body Image, 35, 53-62. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2020.08.004
Ziółkowska, B. (2021). Związek obrazu ciała i poczucia jakości życia u niewidzących młodych kobiet. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 41, 167–181.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Jakub Staniec, Michał Batruch, Aleksandra Jania, Julia Wołczańska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
