Akceptacja agresji kobiet w zależności od jej zgodności ze stereotypem
DOI:
https://doi.org/10.15503/onis2022.58.68Słowa kluczowe:
agresja, sprawczość-wspólnotowość/męskość-kobiecość, stereotyp, aprobata społeczna, SMiKAbstrakt
Stereotypy płciowe stanowią znaczną część postrzegania rzeczywistości i wciąż są generowane, choć zarówno edukacja, jaki przemiany w życiu społecznym sprzyjają odchodzeniu od stereotypowego myślenia. Binarność „męskich” i „kobiecych” ram zdaje się być coraz mniej aktualna w kontekście przemian obyczajowych i cywilizacyjnych w XXI wieku. Zaprezentowane w tym artykule wyniki badań mają na celu zobrazowanie - nadal w dużej mierze konserwatywnego - ulokowania agresji w „męskim wymiarze” społecznych zachowań.
Cel. Celem badania była weryfikacja wpływu stereotypów płci na postrzeganie przez społeczeństwo agresywnego zachowania kobiet. Aby sprawdzić, które z zachowań agresywnych jest rozumiane przez społeczeństwo jako stereotypowo męskie i stereotypowo kobiece, przeprowadzone zostało badanie pilotażowe.
Metody. Do zmierzenia aprobaty społecznej względem przejawianej przez kobietę agresji, użyte zostały pytania zawierające ocenę i stopień usprawiedliwienia zachowania. Skala Męskości i Kobiecości (SMiK) została wykorzystana do oceny poziomu męskości u kobiety. W badaniu wzięło udział N=155 osób, w tym 104 kobiety i 47 mężczyzn.
Wyniki. Wyniki pozwoliły potwierdzić jedno z założeń badania, mówiące o tym, iż zachowanie kobiety przejawiającej agresję niezgodną ze stereotypem kobiecości, będzie spostrzegane bardziej negatywnie niż zachowanie zgodne ze stereotypem kobiecości. Do potwierdzenia dwóch pozostałych hipotez nie została uzyskana wystarczająca liczba dowodów.
Wnioski. Badanie dowiodło, że zachowanie kobiety niezgodne ze stereotypem płci nie spotka się z aprobatą społeczną w tak dużym stopniu, jak w przypadku zachowania zgodnego ze stereotypem płci. Nie udało się wykazać różnic między płciami względem aprobaty wobec zachowania kobiety niezgodnego ze stereotypem kobiecości. W kolejnych badaniach należałoby wziąć pod uwagę takie czynniki, jak: wiek, wykształcenie, wielkość miejsca zamieszkania oraz różnice środowiskowe pod względem politycznym, ideologicznym czy wyznaniowym.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Anderson, C. A., and Bushman, B .J. (2002). Human aggression. Annu. Rev. Psychol. 53, 27-51. DOI: 10.1146/annurev.psych.53.100901.135231
Archer, J. (2004, 1 December). Sex Differences in Aggression in Real-World Settings: A Meta-Analytic Review. Review of General Psychology, 8(4). DOI: 10.1037/1089-2680.8.4.291
Archer, J., and Coyne, S. M. (2005). An integrated review of indirect, relational and social aggression. Pers. Soc. Psychol. rev. 9, 212-230. DOI: 10.1207/s15327957pspr0903_2
Baron, R. A., and Richardson, D. R. (1994). Human Aggression. 2nd Edn. New York, NY: Plenum.
Beames, J. R., Blake, K. R., Denson, T. F., O’Dean, S. M. (2018). Aggression in Women: Behavior, Brain and Hormones. Frontiers in Behavioral Neuroscience, DOI: 10.3389/fnbeh.2018.00081
Berkowitz, L. (1993). Aggression: its Causes, Consequences, and Control. New York, NY: McGraw-Hill Book Company
Birnbaum, D. W., Croll, W. L., The Etiology of Children’s Stereotypes About Sex Differences in Emotionality, “Sex Roles” 1984, 10, s. 677-691.
Brannon L. (2002), Psychologia rozwoju. Kobiety i mężczyźni: podobni czy różni, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk
Burbank, V. K. (1987). Female aggression in cross-cultural perspective. Behav. Sci. Res. 21, 70-100. DOI: 10.1177/106939718702100103
Clark, M. S., Pataki, S. P., Carver, V. H., Some Thoughts and Findings on Self-Presentation of Emotions in Relationships, w: Fletcher G. J. O., Fitness J. (red.), Knowledge Structures in Close Relationships: A Social Psychological Approach, NJ: Lawrence Erlbaum, Mahwah 1996, s. 247-274. DOI: 10.1017/CBO9780511628191.011
Eagly, A. H., & Steffen, V. J. (1986). Gender and Aggressive Behavior: A Meta-analytic Review of the Social Psychological Literature. Psychological Bulletin, 100(3), 309–330. DOI: 10.1037/0033-2909.100.3.309
Fadden, T. F., Johannsen, W. J., Siderits, M. A., (1985). Gender, Role, and Power: A Content Analysis of Speech, Psychology of Women Quarterly, 439-450, DOI: 10.1111/j.1471-6402.1985.tb00894.x
Geen, R.G. (2001). Humam Agression. 2nd Edn. Oxford: Taylor & Francis
Jaggar, A.M., Love and Knowledge: Emotion in Feminist Epistemology, w: E. D. Harvey, K. O’Kruhlik (red.), Woman and Reason, MI: University of Michigan Press, Ann Arbor 1992, s. 115-142.
Kaplan, A. G. , & Yasinski, L. (1984). Conflict and conflict inhibition in women: Theoretical considerations and clinical applications. Journal of the American Academy of Psychoanalysis, 12, 13-30.
Kemper, T. (1990), Testosterone and Social Structure, Rutgers University Press, New Brunswick
Konopka, K., Frączak, A. (2013), Płeć psychologiczna a gotowość do agresji interpersonalnej u kobiet i mężczyzn, Polskie Forum Psychologiczne, t. 18, nr 1, s. 65-80.
Kring, A. M. (2012), Gender and anger, Cambridge University Press, s. 211-224
Lerner, H., The Dance of Anger: A Woman’s Guide to Changing the Patterns of Intimate Relationships, Harper Perennial, New York 1985.
Lightdale, J. R., & Prentice, D. A. (1994). Rethinking sex differences in aggression: Aggressive behavior in the absence of social roles. Personality and Social Psychology Bulletin, 20(1), 34–44. DOI:10.1177/0146167294201003
Linda, B. (2002), Psychologia rodzaju, przekład: M. Kacmajor, Gdańsk: GWP. s. 219-261
Lipińska-Grobelny, A., Gorczycka, K. (2011) The reconstruction of a technique to assess psychological gender, Przegląd psychologiczny, t. 54, nr 2, s. 179-192.
Martin, C. L., Fabes, R. A., Eisenbud, L., Karbon, M. M., Rose, H. A., Boys Don’t Cry: Children’s Distortions of Others’ Emotions, Paper presented at the Southwestern Society for Research in Human Development, AZ, Tempe March 1990.
Richardson, D. S. (2005). The myth of female passivity: thirty years of revelations about female aggression. Psychol. Women Q. 29, 238-247. DOI: 10.111/j.1471-6402.2005.00218.x
Shields, S. A., Crowley, J., Apppropriating Questionaires and Rating Scales for a Feminist Psychology: A Multi-Method Approach to Gender and Emotion, w: S. Wilkinson (red.), Feminist Social Psychologies, Open University Press, Buckingham, Great Britain 1996, s. 218-232.
Shields, S. A. (2004), Mówiąc od serca. Płeć i społeczny wymiar uczuć, przekład: J. Margański Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 21-24, 33-41, 58-78, 175-208.
Szczepanik, R. (2007). Kulturowo-społeczna „płeć” agresji. Perspektywa pedagogiczna. W: J. Wawrzyniak (red.), Socjologiczne i psychopedagogiczne aspekty przemocy (s. 57–68). Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
Terman, L. M., Miles C. C., Sex and Personality, Russell and Russell, New York 1936.
UN Office on Drugs and Crime. (2013). Global study on homicide. https://www.unode.org/gsh/ (dostęp z dnia 02.02.2022)
Wojciszke, B., Psychologia społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013.
Wojciszke, B. (2010), Sprawczość i wspólnotowość. Podstawowe wymiary spostrzegania społecznego, Gdańsk: GWP, s. 193-256.
Zalewska, K. (2013), Stereotypy męskości i kobiecości a zachowania agresywne mężczyzn chorujących na schizofrenię, Praca doktorska złożona w: Instytut Psychologii, Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego, s. 22-26, 55-60.
Zastępowski, P., Grabowska, M. (2010), Stereotypy płci a kontrola zachowań agresywnych w okresie wczesnej dorosłości. Rocznik Naukowy Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji, nr 5, s. 123-142.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Katarzyna Batko, Izabela Rejment, Jarka Wencel, Marcelina Szydłowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
