Medialny wizerunek osoby z autyzmem kreowany w filmach
DOI:
https://doi.org/10.15503/onis2020.142.150Słowa kluczowe:
osoba z autyzmem, kreowanie wizerunku, filmAbstrakt
Cel badań. Celem badań było opisanie kreowanego we współczesnych filmach wizerunku osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, a także określenie obszaru filmowej stygmatyzacji bohaterów z autyzmem oraz ich kulturowej i społecznej dyslokacji.
Metoda badań. Badaniom poddane zostały cztery dzieła: film dokumentalny pt. Komunia (Zamecka, 2008), dramat obyczajowy pt. Czarny balonik (Down, 2008), film biograficzny pt. Temple Grandin (Jackson, 2010) oraz komedia pt. W kosmosie nie ma uczuć (Öhman, 2010). Przy doborze utworów uwzględniono odmienność gatunkową, zróżnicowanie wiekowe bohaterów
z autyzmem i poziom ich psychospołecznego funkcjonowania, a także kraj produkcji filmu.
W celu realizacji badań zastosowano metodę jakościowej analizy treści.
Wyniki badań. Analiza treści filmów dowiodła, że kreują one wizerunek osób z autyzmem uwypuklający ich anormatywność – intensyfikują zarówno brak cech rozwojowo normatywnych, jak również nadzwyczajne zdolności i umiejętności tych osób. W zakresie samorealizacji społeczno-kulturowej bohaterzy podejmują różnorodne aktywności, które w konfrontacji
z neurotypowym otoczeniem eksponują deficyty poznawcze i społeczne, jak również szczególny poziom umiejętności matematycznych i konstrukcyjnych. Ekspozycja niedoborów i nadmiarów behawioralnych i społecznych ukazuje pejoratywny obraz bohaterów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
Wnioski. Filmy poddane analizie treści kreują wizerunek osób z autyzmem eksponujący ich atypowość, a tym samym stygmatyzujący, przedstawiając je jako osoby poszkodowane, które wymagają stałej opieki lub osoby genialne bądź dziwaczne. Specyfika funkcjonowania filmowych bohaterów stanowi problem dla społeczności, w której żyją – osoby neurotypowe wykazują dezaprobatę i brak zrozumienia wobec zachowania wynikającego z zaburzeń ze spektrum autyzmu.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Bibliografia:
Bobrowicz – Lewartowska, L. (2005), Autyzm dziecięcy, zagadnienia diagnozy i terapii, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Brzezińska, A. (2004), Społeczna Psychologia Rozwoju, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Bytowska, B. (2011), Idea wczesnej interwencji i wspomagania rozwoju małego dziecka W: B. Bytowska, B. Winczura (red.), Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Czerwiński, M. (1973), Telewizja wobec kultury, Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
American Psychiatric Association, Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-V) (2013), Washington.
Gerrig, R., J., Zimbardo, P., G. (2006), Psychologia i życie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gulczyńska, A., Wojciechowska, A.(2015), Potrzeba seksualna osób ze spektrum autyzmu, Studia Edukacyjne,34, 213.
Lea, A. (2000), Pedagogika mass mediów, Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
Markiewicz, K. (2007), Charakterystyka zmian w rozwoju umysłowym dzieci autystycznych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Pisula, E. (2015), Autyzm. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Plisiecki, J. (2005), Film i sztuki tradycyjne, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Prauzner, T. (2010), Wpływ nowoczesnych mass mediów na osobowość człowieka, Edukacja -technika-informatyka: wybrane problemy edukacji informatyczne i informacyjnej: rocznik naukowy, 1, 48.
Rode, B. (2017), Zwierzęta w życiu osób z zespołem Aspergera. Relacje, emocje i satysfakcja z życia, Życie weterynaryjne, 9, 646.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (2017), Dziennik Ustaw, poz. 1578.
Skórzyńska, M. (2012), Autyzm a opóźnienie rozwoju W: B. Winczura (red.), Dzieci z zaburzeniami łączonymi. Trudne ścieżki rozwoju, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. z późniejszymi zmianami (2019), Dziennik Ustaw, poz. 1481, 1818, 2197.
