Stres w życiu człowieka
DOI:
https://doi.org/10.15503/onis2025.4Słowa kluczowe:
stres, skutki stresu, work – life balance, przyczyny stresu, reakcja stresowaAbstrakt
Cel. Celem artykułu jest przybliżenie zjawiska stresu oraz jego oddziaływania na ludzki organizm oraz na zachowanie równowagi między pracą zawodową a życiem prywatnym.
Omówione koncepcje. Stresem można nazwać każdą sytuację, w której otoczenie przytłacza jednostkę. Już na początku XX wieku opisano model, według którego sytuacja stresowa pobudza w naszym organizmie dwa układy - hormon adrenokortykotropowy oraz współczulny układ nerwowy. Stres może być pozytywny, jednak nawet taki, odczuwany przez zbyt długi czas, powoduje negatywne skutki. Dlatego też wprowadzono pojęcie “ogólnego zespołu adaptacyjnego” składającego się z: stadium alarmu, stadium odporności oraz stadium wyczerpania.
Wyniki i wnioski. Aby nie doprowadzić do zawłaszczenia naszego życia przez stres spowodowany pracą, należy stosować w życiu równowagę work-life balance pod względem trzech jej sfer: równowagi czasowej, równowagi zaangażowania oraz równowagi zadowolenia. Badania wykazują, że z praktykowaniem work-life balance lepiej radzą sobie mężczyźni niż kobiety. Dodatkowo, aby możliwie jak najlepiej niwelować skutki stresu związanego z pracą, należy także zacząć od eliminowania jego bezpośrednich przyczyn, takich jak stosunki międzyludzkie, klimat organizacyjny czy też ścisłe określenie obowiązków wykonywanych w pracy.
Wartość poznawcza. Mimo wielu powstałych publikacji na temat stresu, niniejszy artykuł porusza zagadnienia, które nadal są bardzo aktualne w dzisiejszym świecie i porządkuje wiedzę oraz terminy z obszaru stresu.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Borkowska, S. (2010). Równowaga między pracą a życiem pozazawodowym. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 240, 5–44.
Chudzik, R., Jarosz, K., Gołębiowska, M., & Gołębiowska, B. (2017). Stres choroba XXI wieku? Journal of Education, Health and Sport, 7(8), 20–26.
Fink, G. (2010). Stress: Definition and history. W G. Fink (red.), Stress Science: Neuroendocrinology (ss. 3–14). Academic Press.
Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1986). Stress processes and depressive symptomatology. Journal of Abnormal Psychology, 95(2), 107 - 113.
Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn‐out. Journal of Social Issues, 30(1), 159–165.
Grygorczuk, A. (2008). Pojęcie stresu w medycynie i psychologii. Psychiatria, 5(3), 111–115.
Jachnis, A. (2000). Cechy temperamentalne a style radzenia sobie ze stresem. Studia Psychologica, 1(1), 53–68.
Jurkiewicz, B. M., & Kołpa, M. (2015). Stres a ryzyko wystąpienia depresji u ludzi młodych w przedziale wiekowym 20-35 lat. Problemy Pielęgniarstwa, 23(1), 13-19.
Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397–422.
Pines, A. M. (2000). Treating career burnout: A psychodynamic existential perspective. Journal of Clinical Psychology, 56(5), 633–642.
Selye, H. (1951). The general-adaptation-syndrome. Annual Review of Medicine, 2(1), 327–342.
Selye, H. (1956). Stress and psychiatry. American Journal of Psychiatry, 113(5), 423–427.
Sygit-Kowalkowska, E. (2014). Radzenie sobie ze stresem jako zachowanie zdrowotne człowieka – perspektywa psychologiczna. Hygeia Public Health, 49(2), 202–208.
Szonert-Rzepecka, D. (2010). Wypalenie zawodowe. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 11(1), 23–42.
Węglarz-Masłowska, M. (2023). Nawyki i skutki stresu nauczycieli w placówkach specjalnych i ogólnodostępnych w czasie pandemii. Przegląd Pedagogiczny, (2), 155-168.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Klaudia Kulesza
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
