Kategoria estetyczna niesamowitości w literaturze jako pierwiastek czegoś nie z tego świata
DOI:
https://doi.org/10.15503/onis2023.171.182Słowa kluczowe:
niesamowitość, nieswojość, Strefa mroku, Opowieści niesamowite, HispanoamerykaAbstrakt
Cel: Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie kategorii niesamowitości – jej genezy i cech szczególnych, a także tego, jak objawia się w poszczególnych tekstach literackich.
Omówione koncepcje: Analiza była oparta na szczegółowym badaniu wybranych tekstów literackich w oparciu o kategorie grozy i makabry, surrealizmu, a także teorie o lokalności.
Wyniki i wnioski: Różni autorzy w odmienny sposób, ale chętnie sięgali po kategorię niesamowitości. Amerykański pisarz Edgar Allan Poe posługiwał się nią, a także grozą i makabrą, aby wywołać w czytelniku silne emocje. Nona Fernández za pomocą kategorii niesamowitości stworzyła swoistą mieszankę dwóch gatunków – reportażu i powieści, gdzie posługuje się wyobraźnią, aby oddać horror dyktatury Augusto Pinocheta w Chile. Autorzy esejów zebranych w tomie Nieswojość pokazują jak niesamowitą krainą jest Dolny Śląsk. Tworzy on obraz pełen sprzeczności, w którym miesza się to, co stare i niemieckie, z tym, co nowe i polskie.
Wartość poznawcza: W artykule zaprezentowano szerokie spojrzenie na kategorię niesamowitości. Pokazane zostały jej różnorodne oblicza i nieoczywiste powiązania z innymi teoriami.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Casares, A. B. (2022). Paulina, in memoriam. W T. Pindel (red.), Opowieści niesamowite z Hispanoameryki (ss. 217-230). Państwowy Instytut Wydawniczy.
Echeverría, E. (2022). Rzeźnia. W T. Pindel (red.), Opowieści niesamowite z Hispanoameryki (ss. 32-50). Państwowy Instytut Wydawniczy.
Fernández, N. (2022). Strefa mroku. Wydawnictwo ArtRage.
Filmweb. (b.d.). Strefa mroku. https://www.filmweb.pl/serial/Strefa+mroku-1959-134618/descs
Freud, S. (1997). Pisma psychologiczne. Wydawnictwo KR.
Fuentes, C. (2022). Vlad. W T. Pindel (red.), Opowieści niesamowite z Hispanoameryki (ss. 323-376). Państwowy Instytut Wydawniczy.
Gorriti, J. M. (2022). Kto podsłuchuje, swą zgubę usłyszy. W T. Pindel (red.), Opowieści niesamowite z Hispanoameryki (ss. 17-26). Państwowy Instytut Wydawniczy.
Janion, M. (2006). Niesamowita Słowiańszczyzna: fantazmaty literatury. Wydawnictwo Literackie.
Jentsch, E. (2014). O psychologii niesamowitego. Autoportret 4(47). https://www.autoportret.pl/artykuly/o-psychologii-niesamowitego/
Jung, C. G. (2007), Człowiek i jego symbole. Wydawnictwo KOS.
Kulturowe Studia Krajobrazowe (b.d.). Krajobraz-palimpsest. http://studiakrajobrazowe.amu.edu.pl/vocabulary_tag/krajobraz-palimpsest/
Leśniakowska, M. (2019). Taki pejzaż. Fenomenologia fotograficznej weduty. W A. Pankiewicz, & M. Przybyłko (red.), Nieswojość (ss. 139-149). Wydawnictwo Warstwy.
Nowak, J. (2017). Najstraszniej jest w domu, czyli o koncepcji niesamowitości. https://pozeracz.pl/niesamowitosc/
Palma, C. (2022). Biały Folwark. W T. Pindel (red.), Opowieści niesamowite z Hispanoameryki (ss. 125-140). Państwowy Instytut Wydawniczy.
Pankiewicz A., & Przybyłko M. (red). (2019). Nieswojość. Wydawnictwo Warstwy.
Pindel, T. (red.). (2022). Opowieści niesamowite z Hispanoameryki. Państwowy Instytut Wydawniczy.
Poe, E. A. (1996). Opowieści niezwykłe. Wydawnictwo Muza.
Tokarczuk, O. (2019). Bezimienny krajobraz. W A. Pankiewicz, & M. Przybyłko (red.), Nieswojość. Wydawnictwo Warstwy.
Visit Wrocław. (2022). Skąd się wzięły krasnale? https://visitwroclaw.eu/skad-sie-wziely-krasnale
Waniek, H. (1996). Opis podróży mistycznej z Oświęcimia do Zgorzelca 1257-1957. Wydawnictwo Znak.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Karolina Kozłowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
