Komunikacja w schizofrenii. Przyczyny stygmatów i kierunki terapii
DOI:
https://doi.org/10.15503/onis2018.413.420Słowa kluczowe:
zaburzenia mowy, schizofrenia, terapia, komunikacja, stygmat, piętno, schizofazjaAbstrakt
Teza
Schizofrenia jest zaburzeniem psychicznym, manifestującym się przez dwa szerokie obszary objawów określanych jako: pozytywne (halucynacje, urojenia) oraz negatywne przejawiające się m.in.: w wycofaniu się osoby czy spadku motywacji. Objawy negatywne są mniej widoczne, jednak również są bardzo uciążliwe dla budowania i podtrzymywania relacji z osobami ze schizofrenią.
Nieprawidłowości mowy i komunikacji są powiązane zarówno z pozytywnymi, jak i negatywnymi objawami schizofrenii. Z jednej strony brak motywacji do mówienia, z drugiej dezintegracja mowy, trudności w odczytywaniu niedosłowności – utrudniają kontakt osób chorych z otoczeniem oraz mogą prowadzić do stygmatyzacji.
Omówione koncepcje
Celem artykułu jest opisanie zaburzeń mowy w schizofrenii, których niepoprawna interpretacja może być przyczyną stygmatów/piętnowania, oraz wyznaczenie kierunku działań terapeutycznych. Schizofazja – specyficzne dla schizofrenii zaburzenie mowy – charakteryzuje się zanikiem spójności wypowiedzi, dezintegracją na poziomie pragmatycznym, semantycznym oraz formalnogramatycznym.
Wyniki i wnioski
Zadaniem terapeuty powinno być zaplanowanie i przeprowadzenie terapii, która pomoże choremu płynnie mówić, odnaleźć się w sytuacji dialogowej, w odbudowaniu prawidłowej narracji, a także w przełamywaniu lęków przed mówieniem.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Andreasen, N., (1980). Scale of the Assesment of Thought, Language, and Communication (TLC). Iowa City, IA: University of Iowa Press.
Link, B. G., Struening, E., Cullen, F. T., Shrout, P. E., Dohrenwend B. P. (1989). A Modified Labeling Theory Approach to Mental Disorders: An Empirical Assessment. American Sociological Review, 54,3, 400–423.
Bleuler, E. (1950). Dementia Praecox, or the Group of Schizophrenias. Oxford, England: International Universities Press.
Bosco, F. M., Gabbatore, I., Gastaldo, L., Sacco, K. (2016). Communicative-pragmatic treatment in schizophrenia: a pilot study. Frontiers in Psychology, 7, doi: 10.3389/fpsyg.2016.00166.
Chan, C. K. P., Rainbow, T. H. H. (2017). Discrepancy in Spirituality among Patients with Schizophrenia and Family Care-Givers and Its Impacts on Illness Recovery: A Dyadic Investigation. British Journal of Social Work, 47, 28-47.
Cleeg, J., Brumfitt, S., Parks, R. W., Woodruff, P. W. (2007). Speech and language therapy intervention in schizophrenia: a case study. Int I Lang Commun Disord, 42(1), 81-101.
Clegg, J, Parks, R.W., Brumfitt, S.M., Woodruf, P.W. (2007). Speech and language therapy intervention in schizophrenia: A case study. International Journal of Language & Communication Disorders, 1 (1), 81-101.
Czernikiewicz, A. (1998). Schizofazja – w kierunku językowego modelu schizofrenii. Postępy Psychiatrii i neurologii, 7, 135-140.
Czernikiewicz, A. Woźniak, T. ( 2012). Diagnoza psychogennych zaburzeń mowy. W: E. Czaplewska, S. Milewski (red.), Diagnoza logopedyczna (ss. 450-459). Gdańsk: GWP.
Człapa, K., Wysok, D., Rybakowski, F. (2016). Deficyty poznania społecznego w zaburzeniach ze spektrum, autyzmu – porównanie ze schizofrenią. Neuropsychiatria i Neuropsychologia, 11, 1, 12–20.
Dziwota, E. (2014). Stygmatyzacja osób chorych psychicznie, Current Problems of Psychiatry, 15(1), 18-23.
Goffman, E. (2005). Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk: GWP.
González-Pando, D., Alonso-Pérez, F., Suárez-Gil, P., José Manuel García-Montes, J., Pérez-Álvarez, M., (2018), Diminished emotional expression in schizophrenia: An interdisciplinary approach based on behavioral interventions. Psicothema 30(1), 8-13.
Gorczynski, P., Faulkner, G. (2010). Exercise therapy for schizophrenia. Cochrane Database of Systematic Reviews, 12(5), DOI: 10.1002/14651858.CD004412.pub2.
Gurańska, J., Gurański, K. (2013). Zaburzenia prozodii emocjonalnej w przebiegu schizofrenii. Psychiatria Polska, 4, 579-586.
Janocha, M. (2016). Język jako narzędzie komunikacji. Ogrody nauk i sztuk, 6, 117-120.
Krukow, P., Karakuła, H. (2011). Poznanie i funkcjonowanie społeczne a funkcje wykonawcze i inne procesy kognitywne u pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej – porównawcze studium przypadku. Current Problems of Psychiatry, 12(4), 461-471.
Kuperberg, G. R. (2010). Language in schizophrenia. Part 1: An Introduction. Language and Linguistics Compass, 4(8), 576-589.
Leary, M. (2007). Wywieranie wrażenia na innych. O sztuce autoprezentacji. Gdańsk: GWP.
Martyniak, M., Wyszomirska, J., Krzystanek, M., Piekarska-Bugiel, K. (2016). Między słowami – nieafatyczne zaburzenia komunikacji. Neuropsychiatria i Neuropsychologia, 11, 2, 64–71.
Perzyńska-Starkiewicz, A., Perzyński, J. (2012). O istocie choroby piętrowo-dyssolucyjnej. Current Problems of Psychiatry, 13(2), 69-72.
Świtaj, P. (2005). Piętno choroby psychicznej. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 14 (2), 137-144.
Tripathi, A., Kumar Kar, S., Shukla, R. (2017). Cognitive Deficits in Schizophrenia: Understanding the Biological Correlates and Remediation Strategies. Clinical Psychopharmacology and Neuroscience, 16(1), 7-17.
Volz, H. P., Pajonk, F. G. (2004). Schizofrenia. Diagnostyka i leczenie. Wrocław: Urban @ Partner.
Woźniak, T. (2008). Standardy postępowania logopedycznego w schizofazji. Logopedia, 37, 313-322.
Zaid Fatani, B., Aldawod, R., Abdulwahab Alhawaj, F., Alsadah, S., Radi Slais, F., Nasser Alyaseen, E., Sami Ghamr. A, (2017). Schizophrenia: Etiology, Pathophysiology and Management - A Review. The Egyptian Journal of Hospital Medicine, 69 (6), 2640-2646.
