Komunikacja w schizofrenii. Przyczyny stygmatów i kierunki terapii

Autor

  • Magdalena Kazimierska-Zając Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, ul. Barta 5, 51-618 Wrocław, Polska
  • Joanna Rosińczuk Zakład Chorób Układu Nerwowego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu ul. Barta 5, 51-618 Wrocław, Polska
  • Luba Jakubowska Zakład Promocji Zdrowia Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu ul. Barta 5, 51-618 Wrocław, Polska

DOI:

https://doi.org/10.15503/onis2018.413.420

Słowa kluczowe:

zaburzenia mowy, schizofrenia, terapia, komunikacja, stygmat, piętno, schizofazja

Abstrakt

Teza

Schizofrenia jest zaburzeniem psychicznym, manifestującym się przez dwa szerokie obszary objawów określanych jako: pozytywne (halucynacje, urojenia) oraz negatywne przejawiające się m.in.: w wycofaniu się osoby czy spadku motywacji. Objawy negatywne są mniej widoczne, jednak również są bardzo uciążliwe dla budowania i podtrzymywania relacji z osobami ze schizofrenią.

 Nieprawidłowości mowy i komunikacji są powiązane zarówno z pozytywnymi, jak i negatywnymi objawami schizofrenii. Z jednej strony brak motywacji do mówienia, z drugiej dezintegracja mowy, trudności w odczytywaniu niedosłowności – utrudniają kontakt osób chorych z otoczeniem oraz mogą prowadzić do stygmatyzacji.

Omówione koncepcje

Celem artykułu jest opisanie zaburzeń mowy w schizofrenii, których niepoprawna interpretacja może być przyczyną stygmatów/piętnowania, oraz wyznaczenie kierunku działań terapeutycznych. Schizofazja – specyficzne dla schizofrenii zaburzenie mowy – charakteryzuje się zanikiem spójności wypowiedzi, dezintegracją na poziomie pragmatycznym, semantycznym oraz formalnogramatycznym.

Wyniki i wnioski

Zadaniem terapeuty powinno być zaplanowanie i przeprowadzenie terapii, która pomoże choremu płynnie mówić, odnaleźć się w sytuacji dialogowej, w odbudowaniu prawidłowej narracji, a także w przełamywaniu lęków przed mówieniem.

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Biogramy autorów

Magdalena Kazimierska-Zając - Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, ul. Barta 5, 51-618 Wrocław, Polska

Neurologopeda, pracownik Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Interesuje się zaburzeniami mowy w chorobach neurologicznych oraz wykorzystaniem nowych technologii w terapii i rehabilitacji.

Joanna Rosińczuk - Zakład Chorób Układu Nerwowego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu ul. Barta 5, 51-618 Wrocław, Polska

Pielęgniarkadoktor nauk medycznych w dyscyplinie medycyna, doktor habilitowany nauk o zdrowiu, profesor zwyczajny. Nauczyciel akademicki, specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa neurologicznego i pielęgniarstwa zachowawczego. Dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, Wiceprezydent Sekcji Prewencji i Ryzyka Zawodowego w Ochronie Zdrowia w Międzynarodowym Stowarzyszeniu Bezpieczeństwa Socjalnego (ISSA).

Luba Jakubowska - Zakład Promocji Zdrowia Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu ul. Barta 5, 51-618 Wrocław, Polska

Jest psychologiem oraz pedagogiem. Specjalizuje się w
metodologii badań nauk społecznych, w ostatnich latach szczególną uwagę poświęca prowadzeniu
badań za pośrednictwem Internetu. Jest założycielem oraz redaktorem naczelnym czasopisma „e-
methdology”. Ponadto jest członkiem zespołów redakcyjnych 3 czasopism naukowych w tym 2 o
zasięgu międzynarodowym.

Obszary naukowe, którym L. Jakubowska poświęca szczególną uwagę to: tożsamość,
wizerunek a w ostatnich latach prowadzi badania dotyczące znaczenia komunikacji
zapośredniczonej przez komputer dla autoprezentacji.

Dr Luba Jakubowska prowadzi warsztaty o tematyce metodologicznej w tym także dla
zagranicznych ośrodków naukowych (Paryż, Lwów). Ponadto L. Jakubowska jest autorką blisko 30
publikacji naukowych, koordynatorką i uczestniczką projektów edukacyjnych i badawczych, oraz
organizatorką i współorganizatorką licznych konferencji naukowych, w tym głównym
organizatorem międzynarodowej konferencji naukowej „e-methodology”, która w 2018 roku
odbędzie się po raz czwarty.

Bibliografia

Andreasen, N., (1980). Scale of the Assesment of Thought, Language, and Communication (TLC). Iowa City, IA: University of Iowa Press.

Link, B. G., Struening, E., Cullen, F. T., Shrout, P. E., Dohrenwend B. P. (1989). A Modified Labeling Theory Approach to Mental Disorders: An Empirical Assessment. American Sociological Review, 54,3, 400–423.

Bleuler, E. (1950). Dementia Praecox, or the Group of Schizophrenias. Oxford, England: International Universities Press.

Bosco, F. M., Gabbatore, I., Gastaldo, L., Sacco, K. (2016). Communicative-pragmatic treatment in schizophrenia: a pilot study. Frontiers in Psychology, 7, doi: 10.3389/fpsyg.2016.00166.

Chan, C. K. P., Rainbow, T. H. H. (2017). Discrepancy in Spirituality among Patients with Schizophrenia and Family Care-Givers and Its Impacts on Illness Recovery: A Dyadic Investigation. British Journal of Social Work, 47, 28-47.

Cleeg, J., Brumfitt, S., Parks, R. W., Woodruff, P. W. (2007). Speech and language therapy intervention in schizophrenia: a case study. Int I Lang Commun Disord, 42(1), 81-101.

Clegg, J, Parks, R.W., Brumfitt, S.M., Woodruf, P.W. (2007). Speech and language therapy intervention in schizophrenia: A case study. International Journal of Language & Communication Disorders, 1 (1), 81-101.

Czernikiewicz, A. (1998). Schizofazja – w kierunku językowego modelu schizofrenii. Postępy Psychiatrii i neurologii, 7, 135-140.

Czernikiewicz, A. Woźniak, T. ( 2012). Diagnoza psychogennych zaburzeń mowy. W: E. Czaplewska, S. Milewski (red.), Diagnoza logopedyczna (ss. 450-459). Gdańsk: GWP.

Człapa, K., Wysok, D., Rybakowski, F. (2016). Deficyty poznania społecznego w zaburzeniach ze spektrum, autyzmu – porównanie ze schizofrenią. Neuropsychiatria i Neuropsychologia, 11, 1, 12–20.

Dziwota, E. (2014). Stygmatyzacja osób chorych psychicznie, Current Problems of Psychiatry, 15(1), 18-23.

Goffman, E. (2005). Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk: GWP.

González-Pando, D., Alonso-Pérez, F., Suárez-Gil, P., José Manuel García-Montes, J., Pérez-Álvarez, M., (2018), Diminished emotional expression in schizophrenia: An interdisciplinary approach based on behavioral interventions. Psicothema 30(1), 8-13.

Gorczynski, P., Faulkner, G. (2010). Exercise therapy for schizophrenia. Cochrane Database of Systematic Reviews, 12(5), DOI: 10.1002/14651858.CD004412.pub2.

Gurańska, J., Gurański, K. (2013). Zaburzenia prozodii emocjonalnej w przebiegu schizofrenii. Psychiatria Polska, 4, 579-586.

Janocha, M. (2016). Język jako narzędzie komunikacji. Ogrody nauk i sztuk, 6, 117-120.

Krukow, P., Karakuła, H. (2011). Poznanie i funkcjonowanie społeczne a funkcje wykonawcze i inne procesy kognitywne u pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej – porównawcze studium przypadku. Current Problems of Psychiatry, 12(4), 461-471.

Kuperberg, G. R. (2010). Language in schizophrenia. Part 1: An Introduction. Language and Linguistics Compass, 4(8), 576-589.

Leary, M. (2007). Wywieranie wrażenia na innych. O sztuce autoprezentacji. Gdańsk: GWP.

Martyniak, M., Wyszomirska, J., Krzystanek, M., Piekarska-Bugiel, K. (2016). Między słowami – nieafatyczne zaburzenia komunikacji. Neuropsychiatria i Neuropsychologia, 11, 2, 64–71.

Perzyńska-Starkiewicz, A., Perzyński, J. (2012). O istocie choroby piętrowo-dyssolucyjnej. Current Problems of Psychiatry, 13(2), 69-72.

Świtaj, P. (2005). Piętno choroby psychicznej. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 14 (2), 137-144.

Tripathi, A., Kumar Kar, S., Shukla, R. (2017). Cognitive Deficits in Schizophrenia: Understanding the Biological Correlates and Remediation Strategies. Clinical Psychopharmacology and Neuroscience, 16(1), 7-17.

Volz, H. P., Pajonk, F. G. (2004). Schizofrenia. Diagnostyka i leczenie. Wrocław: Urban @ Partner.

Woźniak, T. (2008). Standardy postępowania logopedycznego w schizofazji. Logopedia, 37, 313-322.

Zaid Fatani, B., Aldawod, R., Abdulwahab Alhawaj, F., Alsadah, S., Radi Slais, F., Nasser Alyaseen, E., Sami Ghamr. A, (2017). Schizophrenia: Etiology, Pathophysiology and Management - A Review. The Egyptian Journal of Hospital Medicine, 69 (6), 2640-2646.

Pobrania

Opublikowane

2018-07-23

Jak cytować

[1]
Kazimierska-Zając, M., Rosińczuk, J. i Jakubowska, L. 2018. Komunikacja w schizofrenii. Przyczyny stygmatów i kierunki terapii. Ogrody Nauk i Sztuk. 8, (lip. 2018), 413–420. DOI:https://doi.org/10.15503/onis2018.413.420.