Autobiograficzne podłoże twórczości Ludmiły Marjańskiej w świetle dokumentów, wypowiedzi wspomnieniowych pisarki oraz wybranych utworów poetyckich
DOI:
https://doi.org/10.15503/onis2023.183.196Słowa kluczowe:
Ludmiła Marjańska, biografia, współczesna poezja, wspomnienia, CzęstochowaAbstrakt
Cel. Celem artykułu jest próba ukazania wspomnień Ludmiły Marjańskiej w świetle analizowanych dokumentów oraz wybranych utworów poetyckich.
Omówione koncepcje. Artykuł oparty jest na dotychczasowych badaniach na temat autobiografizmu i biografizmu. Przedstawiona została przestrzeń autobiograficzna kształtowana w sposób bezpośredni w postaci prywatnych zapisów wspomnieniowych Ludmiły Marjańskiej, które są literaturą świadectwa. Głównym założeniem artykułu jest analiza osobistych doświadczeń i przeżyć poetki, które z kolei stały się inspiracją do kreacji treści poetyckich.
Wyniki i wnioski. Założenia badawcze wprowadzające kontekst genetyczny, wypowiedzi krytycznoliterackie odzwierciedlają autobiograficzne podłoże utworów poetyckich pisarki. Ekspozycja wybranych elementów biografii poetki pozwala na rekonstrukcje ważnych wydarzeń życiowych przekształconych w materiał literacki.
Wartość poznawcza. W artykule zaprezentowano autobiograficzne podłoże twórczości Ludmiły Marjańskiej. Może to stanowić obszar dalszych badań i rozważań.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Archiwum Archidiecezji Rzymskokatolickiej w księgach metrykalnych Parafii św. Rodziny w Częstochowie z roku 1923 pod Nr 65 akt urodzenia i chrztu świętego poetki – dalej: AAC, Księgi Metrykalne – dalej: KM, 65.
Balcerzan, E. (1971). Perspektywy „poetyki odbioru”. W Janusz Skawiński (red.), Problemy socjologii literatury (ss. 79-108). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Biblioteka Publiczna im. dr Władysława Biegańskiego w Częstochowie (1989). Zbiory regionalne. Ludmiła Marjańska. Nota biograficzna – maszynopis.
Biblioteka Publiczna im. dr Władysława Biegańskiego w Częstochowie (1978). Zbiory regionalne. Ludmiła Marjańska. Życiorys – maszynopis.
Borysowska, A. (2019). Z kolekcji domowych do zbiorów publicznych – księgozbiory pisarzy w Muzeum Literackim Książnicy Pomorskiej w Szczecinie. Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo, 9(12), pt. 2, 83-96. https://doi.org/10.32798/pflit.122
Czermińska, M. (2004). Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie. Universitas.
Dłuski, S. (2015). Świat Ludmiły Marjańskiej. W E. Hurnikowa, & Skrzypczyk-Gałkowska, I. (red.), O Ludmile Marjańskiej. Szkice – interpretacje – wspomnienia (ss. 22-27). Muzeum Częstochowskie.
Frania, A. (2006). Motyle Ludmiły Marjańskiej. Akant, 10, 10-13.
Frania, A. (2007). Poświatowska, Marjańska, Cichla-Czarniawska. Trzy szkice typuziemia – ziemia – ziemia. E-Media.
Gierymski, T. (2005). Miscellanea Literackie. Taurus Media.
Głowiński, M. (1988). Biografizm. W J. Sławiński (red.), Słownik terminów literackich (ss. 63-64). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Hurnik, E. (2017). „Początek: Częstochowa”. Poetycka genealogia Ludmiły Marjańskiej. Rocznik Muzeum Częstochowskiego, 17, 33.
Hurnik, E. (2018). Krajobrazy liryczne Ludmiły Marjańskiej. W I. Borkowski i in. (red.), „Jestem kulturowym mieszańcem. I to mi się podoba…” Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Zawadzie z okazji 70. rocznicy urodzin (ss. 119-135). Libron – Filip Lohner.
Hurnikowa, E. (2006). „Z częstochowskiej ziemi na literacki Parnas”.
W K. Jegierska, & I. Czerkieska (red.), Antologia wierszy Władysława Sebyły, Jerzego Lieberta, Haliny Poświatowskiej, Ludmiły Marjańskiej (ss. 11-65). Muzeum Częstochowskie.
Hurnikowa, E. (2007). Ludmiła Marjańska (1923-2005). Aleje 3, 64, 37-38.
Hurnikowa, E. (2015). O wierszach Ludmiły Marjańskiej. W E. Hurnikowa, & Skrzypczyk-Gałkowska, I. (red.), O Ludmile Marjańskiej. Szkice – interpretacje – wspomnienia (ss. 22-26). Muzeum Częstochowskie.
Janus-Kwiatkowska, K. (28.08.2019). Marjańska Ludmiła. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3937881/.collapse-panel-152521
Jasińska, M. (1970). Zagadnienie biografii literackiej. Geneza i podstawowe składniki dwudziestowiecznej beletrystyki biograficznej. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jentys, M. (2004). Ludmiła Marjańska. Życie zawsze było ważniejsze. W M. Jentys (red.), Pomnożyć serca dostatek. O poetkach, poetach i prozaikach (ss. 27-36). Wydawnictwo Nowy Świat.
Jentys-Borelowska, M. (2015). „Ach tylko być…” O życiu i twórczości Ludmiły Marjańskiej. W E. Hurnikowa, & Skrzypczyk-Gałkowska, I. (red.) O Ludmile Marjańskiej. Szkice – interpretacje – wspomnienia (ss. 10-21). Muzeum Częstochowskie.
Krzemiński, J. (2003). „Szkic biograficzny”. W L. Marjańska (red.), A w sercu pełnia
(ss. 244-249). Świat Książki.
Legeżyńska, A. (2009). Od kochanki do psalmistki. Sylwetki, tematy i konwencje liryki kobiecej. Wydawnictwo Poznańskie.
Lejeune, P. (1975). Pakt autobiograficzny. Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacjanr 5(23), 31-49.
Liskowacka, J. (2015). Księgozbiór Ludmiły Marjańskiej (w zbiorach Książnicy Pomorskiej w Szczecinie). W E. Hurnikowa, & Skrzypczyk-Gałkowska, I. (red.), O Ludmile Marjańskiej. Szkice – interpretacje – wspomnienia (ss. 143-159), Muzeum Częstochowskie.
Polskie Radio. (b.d.). Ludmiła Marjańska. Poetka z Myśliwieckiej. https://www.polskieradio.pl/8/755/Artykul/1003843,Ludmila-Marjanska-Poetka-z-Mysliwieckiej
Polskie Radio. (b.d.). Ludmiła Marjańska: Słowo było zawsze najważniejsze. https://polskieradio24.pl/39/156/Artykul/1002689
Marjańska, L. (1953/1954). Podróż Jasia. Świerszczyk
– Iskierki. Tygodnik dla najmłodszych, 14, 215.
Marjańska, L. (1958). Chmurne okna. Państwowy Instytut Wydawniczy.
Marjańska, L. (1965). Gorąca gwiazda. Państwowy Instytut Wydawniczy.
Marjańska, L. (1969). Rzeki. Czytelnik.
Marjańska, L. (1976). Zabawa dzieci. W I. Pfeiffer (red.), Nowe piosenki na głos
i fortepian. (ss. 42-43). Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Marjańska, L. (1979). W koronie drzewa. Czytelnik.
Marjańska, L. (1993). Częstochowa, miasto mojej młodości. Almanach Częstochowy. Towarzystwo Przyjaciół Częstochowy.
Marjańska, L. (1998a). I jestem różą. Twój Styl.
Marjańska, L. (1998b). Z wierszy niedrukowanych. Wiersze. W P. Matywiecki (red.), Wybór wierszy 1958 – 1997. Wydawnictwo Dolnośląskie.
Marjańska, L. (1999). Spotkanie z Weroniką. Instytut Wydawniczy PAX.
Marjańska, L. (2001a). O sobie. Aleje 3, 39, 16-19.
Marjańska, L. (2001b). Żywica. Czytelnik.
Marjańska, L. (2002). Jeden dzień w Częstochowie. Almanach Częstochowy. 2002, 150-151.
Marjańska, L. (2004a). Otwieram sen. Czytelnik.
Marjańska, L. (2004b). Rodzinne wspomnienia. Almanach Częstochowy. 2004, 129-130.
Marjański, J. (1999). Mój wrzesień 1939. Aleje 3, 22, 9-11.
Matywiecki, P. (gudzień 2006). Ludmiła Marjańska. https://culture.pl/pl/tworca/ludmila-marjanska
Matywiecki, P. (1999). Wielki Kanion. O poezji Ludmiły Marjańskiej. W L. Marjańska (red.), Spotkanie z Weroniką (ss. 93-105). Instytut Wydawniczy PAX.
Nasińska, M. (2009). Z wierszami przez życie – wspomnienie o Ludmile Marjańskiej.
W Hurnikowa E. i in, (red.) Literatura i kultura w Częstochowie. Częstochowa
w literaturze i kulturze (ss. 103-119). Muzeum Częstochowskie.
Niedziela, S. (2015). Trzy pokolenia kobiet; pisarek, tłumaczek, redaktorek
i społeczniczek. O Ludmile Marjańskiej, Marii Marjańskiej – Czernik i Ewie Świerżewskiej. W J. Malicki (red.), Guliwer. Kwartalnik o książce dla dziecka
(ss. 11- 28). Biblioteka Śląska.
Okopień-Sławińska, A. (1979). Jak formy osobowe grają w teatrze mowy?
W Cz. Niedzielski, & J. Sławiński (red.), Tekst i fabuła (ss. 9-32). Polska Akademia Nauk.
Papuzińska-Beksiak, J. (2015). Ludmiła Marjańska. W E. Hurnikowa, & Skrzypczyk-Gałkowska, I. (red.), O Ludmile Marjańskiej. Szkice – interpretacje – wspomnienia (ss. 105-106). Muzeum Częstochowskie.
Piasecka, P. (2015). O dojrzałości w chwili największej próby. Żywica Ludmiły Marjańskiej. W A. Czajkowska (red.), Irydion, Literatura – Teatr – Kultura, t. 1, 79-88. 10.16926/i.2015.01.06.
Piersiak, T. (1997). Wiersze w mojej głowie. Gazeta Wyborcza, 1(7), 4.
Pietruszewska-Kobiela, G. (2009). Tropy siostrzanych związków. Poezja Ludmiły Marjańskiej. W E. Hurnikowa i in. (red.). Literatura i kultura w Częstochowie. Częstochowa w literaturze i kulturze (ss. 121-140). Muzeum Częstochowskie.
Sikora, K. (2015). Sen wieloraki. O poezji Ludmiły Marjańskiej. Biblioteka Śląska.
Sikora, K. (2005). U kresu twórczości, u początku poetyckiego istnienia. O liryce Ludmiły Marjańskiej. W A. Czajkowska (red.), Irydion, Literatura – Teatr – Kultura, t. 1, 43-54. Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
Sikora, K. (2014). Wędrówka w sen. O audycji poetyckiej Ludmiły Marjańskiej. W J. Malicki, & J. Baron (red.), In gremio. Od dawności do współczesności (ss. 99-109). Biblioteka Śląska.
Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Oddział Warszawa. (b.d). Ludmiła Marjańska. http://sppwarszawa.pl/czlonkowie/ludmila-marjanska/
Rajewska, E. (2016). Album. Z ciemni pamięci. W E. Rajewska (red.), Domysł portretu. O twórczości oryginalnej i przekładowej Ludmiły Marjańskiej (ss. 7-25). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Rajewska, E. (2016). Poetka i tłumaczka. Portret artystki w czasach młodości. W E. Rajewska (red.). Domysł portretu. O twórczości oryginalnej i przekładowej Ludmiły Marjańskiej (ss. 7-25). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Reszka, A. (2005). „Śmierć tylko żywych kaleczy smugami dymu…” – cierpienie i śmierć w twórczości Ludmiły Marjańskiej i Heinricha Heinego. W A. Czajkowska (red.), Irydion, Literatura – Teatr – Kultura, t. I (ss. 89-100). Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
Smolka, I. (1997). Ludmiła Marjańska ,,Światło nad wodami”. W I. Smolka (red.), Dziewięć światów współczesne poetki polskie (ss. 46-56). Instytut Badań Literackich.
Smulski, J. (1988). Autobiografizm jako postawa i jako strategia artystyczna: na materiale współczesnej prozy polskiej. Pamiętnik Literacki: czasopismo kulturalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej, 79(4), 83-101.
Tomzik, A. (2015). Metaforyka światła w twórczości Ludmiły Marjańskiej. W A. Czajkowska (red.), Szkic, Irydion, Literatura – Teatr – Kultura, t. I (ss. 67-78).
Zwolska-Płusa, K. (2015). Kategorie czasu i przestrzeni sacrum w poezji Ludmiły Marjańskiej. W A. Czajkowska (red.), Irydion, Literatura – Teatr – Kultura, t. I (ss. 55-66). Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Barbara Zawadzka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
